Mahabharat Samhita Part 03

SR No.: 004323
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1974
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 19 MB

Page 632

12. 198. 13 ] महाभारते [ 12. 199. 23 गुणप्रसारिणी बुद्धि ताशन इवेन्धने // 13 क्षयान्ते तत्फलं दिव्यं ज्ञानं ज्ञेयप्रतिष्ठितम् // 8 यथा पञ्च विमुक्तानि इन्द्रियाणि स्वकर्मभिः / महद्धि परमं भूतं युक्ताः पश्यन्ति योगिनः। . तथा तत्परमं ब्रह्म विमुक्तं प्रकृतेः परम् // 14 अबुधास्तं न पश्यन्ति ह्यात्मस्था गुणबुद्धयः // 9 एवं प्रकृतितः सर्वे प्रभवन्ति शरीरिणः / पृथिवीरूपतो रूपमपामिह महत्तरम् / निवर्तन्ते निवृत्तौ च सर्ग नैवोपयान्ति च // 15 अद्भयो महत्तरं तेजस्तेजसः पवनो महान् // 10 पुरुषः प्रकृतिर्बुद्धिर्विशेषाश्चेन्द्रियाणि च।। पवनाच्च महद्व्योम तस्मात्परतरं मनः / . अहंकारोऽभिमानश्च संभूतो भूतसंज्ञकः // 16 मनसो महती बुद्धिर्बुद्धेः कालो महान्स्मृतः // 11 एकस्याद्या प्रवृत्तिस्तु प्रधानात्संप्रवर्तते / कालात्स भगवान्विष्णुर्यस्य सर्वमिदं जगत् / द्वितीया मिथुनव्यक्तिमविशेषान्नियच्छति // 17 नादिर्न मध्यं नैवान्तस्तस्य देवस्य विद्यते // 12 धर्मादुत्कृष्यते श्रेयस्तथाश्रेयोऽप्यधर्मतः / अनादित्वादमध्यत्वादनन्तत्वाच्च सोऽव्ययः / रागवान्प्रकृतिं ह्येति विरक्तो ज्ञानवान्भवेत् // 18 अत्येति सर्वदुःखानि दुःखं ह्यन्तवदुच्यते // 13 इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि तद्ब्रह्म परमं प्रोक्तं तद्धाम परमं स्मृतम् / __ अष्टनवत्यधिकशततमोऽध्यायः // 198 // तद्गत्वा कालविषयाद्विमुक्ता मोक्षमाश्रिताः // 14 गुणैस्त्वेतैः प्रकाशन्ते निर्गुणत्वात्ततः परम् / मनुरुवाच / निवृत्तिलक्षणो धर्मस्तथानन्त्याय कल्पते // 15 यदा ते पञ्चभिः पञ्च विमुक्ता मनसा सह / ऋचो यजंषि सामानि शरीराणि व्यपाश्रिताः / अथ तद्रक्ष्यसे ब्रह्म मणौ सूत्रमिवार्पितम् // 1 जिह्वाग्रेषु प्रवर्तन्ते यत्नसाध्या विनाशिनः // 16 तदेव च यथा सूत्रं सुवर्णे वर्तते पुनः / न चैवमिष्यते ब्रह्म शरीराश्रयसंभवम् / मुक्तास्वथ प्रवालेषु मृन्मये राजते तथा // 2 न यत्नसाध्यं तद्ब्रह्म नादिमध्यं न चान्तवत् // 17 तद्वद्गोषु मनुष्येषु तद्वद्धस्तिमृगादिषु / ऋचामादिस्तथा साम्नां यजुषामादिरुच्यते / तद्वत्कीटपतंगेषु प्रसक्तात्मा स्वकर्मभिः / / 3 अन्तश्चादिमतां दृष्टो न चादिब्रह्मणः स्मृतः // 18 येन येन शरीरेण यद्यत्कर्म करोत्ययम् / अनादित्वादनन्तत्वात्तदनन्तमथाव्ययम् / तेन तेन शरीरेण तत्तत्फलमुपाश्नुते // 4 अव्ययत्वाच्च निद्वंद्वं द्वंद्वाभावात्ततः परम् / / 19 यथा ह्येकरसा भूमिरोषध्यात्मानुसारिणी। अदृष्टतोऽनुपायाच्चाप्यभिसंधेश्च कर्मणः / तथा कर्मानुगा बुद्धिरन्तरात्मानुदर्शिनी // 5 न तेन माः पश्यन्ति येन गच्छन्ति तत्परम्॥२० ज्ञानपूर्वोद्भवा लिप्सा लिप्सापूर्वाभिसंधिता / विषयेषु च संसर्गाच्छाश्वतस्य च दर्शनात् / अभिसंधिपूर्वकं कर्म कर्ममूलं ततः फलम् // 6 मनसा चान्यदाकाङ्क्षन्परं न प्रतिपद्यते // 21 फलं कर्मात्मकं विद्यात्कर्म ज्ञेयात्मकं तथा। गुणान्यदिह पश्यन्ति तदिच्छन्त्यपरे जनाः / ज्ञेयं ज्ञानात्मकं विद्याज्ज्ञानं सदसदात्मकम् // 7 | परं नैवाभिकाङ्क्षन्ति निर्गुणत्वाद्गुणार्थिनः // 22 ज्ञानानां च फलानां च ज्ञेयानां कर्मणां तथा। गुणैर्यस्त्ववरैर्युक्तः कथं विद्याद्गुणानिमान् / - 2260 -