Mahabharat Samhita Part 03

SR No.: 004323
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1974
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 19 MB

Page 630

12. 196.3] महाभारते [12. 197.5 रजस्तमः सत्त्वमथो तृतीयं क्षीणकोशो ह्यमावास्यां चन्द्रमा न प्रकाशते / गच्छत्यसौ ज्ञानगुणान्विरूपात्। तद्वन्मूर्तिवियुक्तः सशरीरी नोपलभ्यते // 16 तथेन्द्रियाण्याविशते शरीरी यथा कोशान्तरं प्राप्य चन्द्रमा भ्राजते पुनः / हुताशनं वायुरिवेन्धनस्थम् // 3 तद्वल्लिङ्गान्तरं प्राप्य शरीरी भ्राजते पुनः // 17 न चक्षुषा पश्यति रूपमात्मनो जन्मवृद्धिक्षयश्चास्य प्रत्यक्षेणोपलभ्यते। न पश्यति स्पर्शनमिन्द्रियेन्द्रियम् / सा तु चन्द्रमसो व्यक्तिर्न तु तस्य शरीरिणः // 18 न श्रोत्रलिङ्गं श्रवणे निदर्शनं उत्पत्तिवृद्धिव्ययतो यथा स इति गृह्यते। . तथागतं पश्यति तद्विनश्यति // 4 चन्द्र एव त्वमावास्यां तथा भवति मूर्तिमान् // 19. श्रोत्रादीनि न पश्यन्ति स्वं स्वमात्मानमात्मना / नाभिसर्पद्विमुश्चद्वा शशिनं दृश्यते तमः / सर्वज्ञः सर्वदर्शी च क्षेत्रज्ञस्तानि पश्यति // 5 विसृजेश्वोपसर्पश्च तद्वत्पश्य शरीरिणम् // 20 यथा हिमवतः पार्श्व पृष्ठं चन्द्रमसो यथा / यथा चन्द्रार्कसंयुक्तं तमस्तदुपलभ्यते / न दृष्टपूर्व मनुजैन च तन्नास्ति तावता // 6 तद्वच्छरीरसंयुक्तः शरीरीत्युपलभ्यते / / 21 तद्वद्भूतेषु भूतात्मा सूक्ष्मो ज्ञानात्मवानसौ / यथा चन्द्रार्कनिर्मुक्तः स राहु!पलभ्यते। अदृष्टपूर्वश्चक्षुभ्यां न चासौ नास्ति तावता // 7 तद्वच्छरीरनिर्मुक्तः शरीरी नोपलभ्यते // 22 पश्यन्नपि यथा लक्ष्म जगत्सोमे न विन्दति / यथा चन्द्रो ह्यमावास्यां नक्षत्रैयुज्यते गतः / एवमस्ति न वेत्येतन्न च तन्न परायणम् // 8 दद्वच्छरीरनिर्मुक्तः फलैर्युज्यति कर्मणः // 23 रूपवन्तमरूपत्वादुदयास्तमये बुधाः / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि धिया समनुपश्यन्ति तद्गताः सवितुर्गतिम् // 9 षण्णवत्यधिकशततमोऽध्यायः // 196 // तथा बुद्धिप्रदीपेन दूरस्थं सुविपश्चितः / 197 प्रत्यासन्नं निनीषन्ति ज्ञेयं ज्ञानाभिसंहितम् // 10 मनुरुवाच / न हि खल्वनुपायेन कश्चिदर्थोऽभिसिध्यति / यथा व्यक्तमिदं शेते स्वप्ने चरति चेतनम् / सूत्रजालैर्यथा मत्स्यान्बध्नन्ति जलजीविनः // 11 ज्ञानमिन्द्रियसंयुक्तं तद्वत्प्रेत्य भवाभवौ // 1 मृगैर्मुगाणां ग्रहणं पक्षिणां पक्षिभिर्यथा। यथाम्भसि प्रसन्ने तु रूपं पश्यति चक्षुषा / गजानां च गजैरेवं ज्ञेयं ज्ञानेन गृह्यते // 12 तद्वत्प्रसन्नेन्द्रियवाज्ञेयं ज्ञानेन पश्यति // 2 अहिरेव ह्यहेः पादान्पश्यतीति निदर्शनम् / स एव लुलिते तस्मिन्यथा रूपं न पश्यति / तद्वन्मूर्तिषु मूर्तिस्थं ज्ञेयं ज्ञानेन पश्यति // 13 तथेन्द्रियाकुलीभावे ज्ञेयं ज्ञाने न पश्यति // 3 नोत्सहन्ते यथा वेत्तुमिन्द्रियैरिन्द्रियाण्यपि। अबुद्धिरज्ञानकृता अबुद्ध्या दुष्यते मनः / तथैवेह परा बुद्धिः परं बुद्ध्या न पश्यति // 14 दुष्टस्य मनसः पञ्च संप्रदुष्यन्ति मानसाः // 4 यथा चन्द्रो ह्यमावास्यामलिङ्गत्वान्न दृश्यते / अज्ञानतृप्तो विषयेष्ववगाढो न दृश्यते / न च नाशोऽस्य भवति तथा विद्धि शरीरिणम् // / अदृष्ट्वैव तु पूतात्मा विषयेभ्यो निवर्तते // 5 -2258 -