________________ 12. 156. 18] शान्तिपर्व [12. 157. 18 शुभं कर्म निराकारो वीतरागत्वमेव च // 18 एते प्रमत्तं पुरुषमप्रमत्ता नुदन्ति हि / धृतिर्नाम सुखे दुःखे यथा नाप्नोति विक्रियाम् / वृका इव विलुम्पन्ति दृष्ट्वैव पुरुषतरान् // 4 तां भजेत सदा प्राज्ञो य इच्छेद्भूतिमात्मनः // 19 एभ्यः प्रवर्तते दुःखमेभ्यः पापं प्रवर्तते / सर्वथा क्षमिणा भाव्यं तथा सत्यपरेण च / इति मो विजानीयात्सततं भरतर्षभ // 5 वीतहर्षभयक्रोधो धृतिमाप्नोति पण्डितः // 20 / एतेषामुदयं स्थानं क्षयं च पुरुषोत्तम / अद्रोहः सर्वभूतेषु कर्मणा मनसा गिरा। हन्त ते वर्तयिष्यामि तन्मे निगदतः शृणु // 6 अनुग्रहश्च दानं च सतां धर्मः सनातनः // 21 लोभाक्रोधः प्रभवति परदोषैरुदीर्यते। एते त्रयोदशाकाराः पृथक्सत्यैकलक्षणाः / / क्षमया तिष्ठते राजश्रीमांश्च विनिवर्तते // 7 भजन्ते सत्यमेवेह बृंहयन्ति च भारत // 22 संकल्पाज्जायते कामः सेव्यमानो विवर्धते / नान्तः शक्यो गुणानां हि वक्तुं सत्यस्य भारत / अवद्यदर्शनाद्येति तत्त्वज्ञानाञ्च धीमताम् // 8 अतः सत्यं प्रशंसन्ति विप्राः सपितृदेवताः // 23 विरुद्धानि हि शास्त्राणि पश्यन्तीहाल्पबुद्धयः / नास्ति सत्यात्परो धर्मो नानृतात्पातकं परम् / / विवित्सा जायते तत्र तत्त्वज्ञानान्निवर्तते // 9 स्थितिर्हि सत्यं धर्मस्य तस्मात्सत्यं न लोपयेत् // 24 प्रीते शोकः प्रभवति वियोगात्तस्य देहिनः / उपैति सत्याहानं हि तथा यज्ञाः सदक्षिणाः। यदा निरर्थकं वेत्ति तदा सद्यः प्रणश्यति // 10 व्रताग्निहोत्रं वेदाश्च ये चान्ये धर्मनिश्चयाः॥२५ परासुता क्रोधलोभादभ्यासाच्च प्रवर्तते / अश्वमेधसहस्रं च सत्यं च तुलया धृतम् / दयया सर्वभूतानां निर्वेदात्सा निवर्तते // 11 अश्वमेधसहस्राद्धि सत्यमेवातिरिच्यते // 26 सत्त्वत्यागात्तु मात्सर्यमहितानि च सेवते / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि एतत्तु क्षीयते तात साधूनामुपसेवनात् // 12 षट्पञ्चाशदधिकशततमोऽध्यायः // 156 // कुलाज्ज्ञानात्तथैश्वर्यान्मदो भवति देहिनाम् / एभिरेव तु विज्ञातैर्मदः सद्यः प्रणश्यति // 13 ईर्ष्या कामात्प्रभवति संघर्षाच्चैव भारत / युधिष्ठिर उवाच / इतरेषां तु मानां प्रज्ञया सा प्रणश्यति // 14 यतः प्रभवति क्रोधः कामश्च भरतर्षभ / विभ्रमाल्लोकबाह्यानां द्वेष्यैर्वाक्यैरसंगतैः / शोकमोहौ विवित्सा च परासुत्वं तथा मदः॥१ कुत्सा संजायते राजन्नुपेक्षाभिः प्रशाम्यति // 15 लोभो मात्सर्यभीp च कुत्सासूया कृपा तथा / प्रतिकर्तुमशक्याय बलस्थायापकारिणे / एतत्सर्वं महाप्राज्ञ याथातथ्येन मे वद // 2 असूया जायते तीव्रा कारुण्याद्विनिवर्तते // 16 कृपणान्सततं दृष्ट्वा ततः संजायते कृपा / भीष्म उवाच / धर्मनिष्ठां यदा वेति तदा शाम्यति सा कृपा // 17 त्रयोदशैतेऽतिबलाः शत्रवः प्राणिनां स्मृताः / एतान्येव जितान्याहुः प्रशमाञ्च त्रयोदश / उपासते महाराज समस्ताः पुरुषानिह // 3 | एते हि धार्तराष्ट्राणां सर्वे दोषास्त्रयोदश / -2203 -