Page Text
________________ 12. 155. 4] महाभारते [ 12. 156. 18 औषधान्यगदादीनि तिस्रो विद्याश्च संस्कृताः।। अविकारितमं सत्यं सर्ववर्णेषु भारत // 3 तपसैव हि सिध्यन्ति तपो मूलं हि साधनम् // 4 सत्यं सत्सु सदा धर्मः सत्यं धर्मः सनातनः / यदुरापं दुराम्नायं दुराधर्षं दुरुत्सहम् / सत्यमेव नमस्येत सत्यं हि परमा गतिः // 4 सर्व तत्तपसा शक्यं तपो हि दुरतिक्रमम् // 5 सत्यं धर्मस्तपो योगः सत्यं ब्रह्म सनातनम् / सुरापोऽसंमतादायी भ्रूणहा गुरुतल्पगः / सत्यं यज्ञः परः प्रोक्तः सत्ये सर्व प्रतिष्ठितम् // 5 तपसैव सुतप्तेन नरः पापाद्विमुच्यते // 6 आचारानिह सत्यस्य यथावदनुपूर्वशः / तपसो बहुरूपस्य तैस्तैारैः प्रवर्ततः / लक्षणं च प्रवक्ष्यामि सत्यस्येह यथाक्रमम् // 6 . निवृत्त्या वर्तमानस्य तपो नानशनात्परम् // 7 प्राप्यते ह यथा सत्यं तच्च श्रोतुं त्वमर्हसि / अहिंसा सत्यवचनं दानमिन्द्रियनिग्रहः / सत्यं त्रयोदशविधं सर्वलोकेष भारत // 7 एतेभ्यो हि महाराज तपो नानशनात्परम् // 8 सत्यं च समता चैव दमश्चैव न संशयः / . . न दुष्करतरं दानान्नातिमातरमाश्रमः / अमात्सर्यं क्षमा चैव ह्रीस्तितिक्षानसूयता // 8 त्रैविद्येभ्यः परं नास्ति संन्यासः परमं तपः // 9 त्यागो ध्यानमथार्यत्वं धृतिश्च सततं स्थिरा / इन्द्रियाणीह रक्षन्ति धनधान्याभिगुप्तये / अहिंसा चैव राजेन्द्र सत्याकारास्त्रयोदश // 9 तस्मादर्थे च धर्मे च तपो नानशनात्परम् // 10 सत्यं नामाव्ययं नित्यमविकारि तथैव च। . ऋषयः पितरो देवा मनुष्या मृगसत्तमाः / / सर्वधर्माविरुद्धं च योगेनैतदवाप्यते // 10 . यानि चान्यानि भूतानि स्थावराणि चराणि च // 11 आत्मनीष्टे तथानिष्टे रिपौ च समता तथा / तपःपरायणाः सर्वे सिध्यन्ति तपसा च ते।। इच्छाद्वेषक्षयं प्राप्य कामक्रोधक्षयं तथा // 11 इत्येवं तपसा देवा महत्त्वं चाप्यवाप्नुवन् // 12 दमो नान्यस्पृहा नित्यं धैर्य गाम्भीर्यमेव च / इमानीष्टविभागानि फलानि तपसा सदा / अभयं क्रोधशमनं ज्ञानेनैतदवाप्यते // 12 तपसा शक्यते प्राप्तुं देवत्वमपि निश्चयात् // 13 अमात्सर्य बुधाः प्राहुर्दानं धर्मे च संयमम् / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि अवस्थितेन नित्यं च सत्येनामत्सरी भवेत् // 13 पञ्चपञ्चाशदधिकशततमोऽध्यायः // 155 // अक्षमायाः क्षमायाश्च प्रियाणीहाप्रियाणि च / क्षमते सर्वतः साधुः साध्वाप्नोति च सत्यवान् // 14 युधिष्ठिर उवाच / कल्याणं कुरुते गाढं ह्रीमान्न श्लाघते क्वचित् / सत्यं धर्मे प्रशंसन्ति विप्रर्षिपितृदेवताः / प्रशान्तवाङमना नित्यं ह्रीस्तु धर्मादवाप्यते // 15 सत्यमिच्छाम्यहं श्रोतुं तन्मे ब्रूहि पितामह // 1 धर्मार्थहेतोः क्षमते तितिक्षा क्षान्तिरुच्यते / सत्यं किंलक्षणं राजन्कथं वा तदवाप्यते / लोकसंग्रहणार्थं तु सा तु धैर्येण लभ्यते // 16 सत्यं प्राप्य भवेत्किं च कथं चैव तदुच्यते // 2 त्यागः स्नेहस्य यस्त्यागो विषयाणां तथैव च। भीष्म उवाच / रागद्वेषप्रहीणस्य त्यागो भवति नान्यथा // 17 चातुर्वर्ण्यस्य धर्माणां संकरो न प्रशस्यते। / आर्यता नाम भूतानां यः करोति प्रयत्नतः / -2202 -
| SR No. | 004323 |
| Book Title | Mahabharat Samhita Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhandarkar Oriental Research Institute |
| Publisher | Bhandarkar Oriental Research Institute |
| Publication Year | 1974 |
| Total Pages | 864 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 19 MB |