Page Text
________________ 12. 127. 2] महाभारते [ 12. 128. 16 भीष्म उवाच / परचक्राभियातस्य दुर्बलस्य बलीयसा / अत्राप्युदाहरन्तीममितिहासं पुरातनम् / असंविहितराष्ट्रस्य देशकालावजानतः // 3 गौतमस्य च संवादं यमस्य च महात्मनः // 2 अप्राप्यं च भवेत्सान्त्वं भेदो वाप्यतिपीडनात् / पारियात्रगिरि प्राप्य गौतमस्याश्रमो महान् / जीवितं चार्थहेतोर्वा तत्र किं सुकृतं भवेत् // 4 उवास गौतमो यत्र कालं तदपि मे शृणु // 3 भीष्म उवाच / षष्टिं वर्षसहस्राणि सोऽतप्यद्गौतमस्तपः / गुह्यं मा धर्ममप्राक्षीरतीव भरतर्षभ। तमुप्रतपसं युक्तं तपसा भावितं मुनिम् // 4 अपृष्टो नोत्सहे वक्तुं धर्ममेनं युधिष्ठिर // 5 उपयातो नरव्याघ्र लोकपालो यमस्तदा / धर्मो ह्यणीयान्वचनाद्बुद्धेश्च भरतर्षभ / तमपश्यत्सुतपसमृषि वै गौतमं मुनिम् // 5 श्रुत्वोपास्य सदाचारैः साधुर्भवति स क्वचित् // 6 स तं विदित्वा ब्रह्मर्षिर्यममागतमोजसा / कर्मणा बुद्धिपूर्वेण भवत्याढ्यो न वा पुनः / प्राञ्जलिः प्रयतो भूत्वा उपसृप्तस्तपोधनः // 6 तादृशोऽयमनुप्रश्नः स व्यवस्यस्त्वया धिया // 7 तं धर्मराजो दृष्ट्वैव नमस्कृत्य नरर्षभम् / उपायं धर्मबहुलं यात्रार्थ शृणु भारत / न्यमन्त्रयत धर्मेण क्रियतां किमिति ब्रुवन् // 7 नाहमेतादृशं धर्म बुभूषे धर्मकारणात् / ___ गौतम उवाच / दुःखादान इहाव्येषु स्यात्तु पश्चात्क्षमो मतः॥ 8 मातापितृभ्यामानृण्यं किं कृत्वा समवाप्नुयात् / अनुगम्य गतीनां च सर्वासामेव निश्चयम् / यथा यथा हि पुरुषो नित्यं शास्त्रमवेक्षते / कथं च लोकानश्नाति पुरुषो दुर्लभाञ्शुभान् / / 8 तथा तथा विजानाति विज्ञानं चास्य रोचते // 9 यम उवाच। अविज्ञानादयोगश्च पुरुषस्योपजायते / तपःशौचवता नित्यं सत्यधर्मरतेन च। अविज्ञानादयोगो हि योगो भूतिकरः पुनः // 10 मातापित्रोरहरहः पूजनं कार्यमञ्जसा // 9 अशङ्कमानो वचनमनसूयुरिदं शृणु / अश्वमेधैश्च यष्टव्यं बहुभिः स्वाप्तदक्षिणैः / राज्ञः कोशक्षयादेव जायते बलसंक्षयः // 11 तेन लोकानुपानाति पुरुषोऽद्भुतदर्शनान् // 10 कोशं संजनयेद्राजा निर्जलेभ्यो यथा जलम् / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि कालं प्राप्यानुगृह्णीयादेष धर्मोऽत्र सांप्रतम् // 12 सप्तविंशत्यधिकशततमोऽध्यायः॥ 127 // उपायधर्म प्राप्यैनं पूर्वैराचरितं जनैः / 128 अन्यो धर्मः समर्थानामापत्स्वन्यश्च भारत // 13 युधिष्ठिर उवाच। प्राक्कोशः प्रोच्यते धर्मो बुद्धिर्धर्माद्रीयसी। मित्रैः प्रहीयमाणस्य बह्वमित्रस्य का गतिः।। धर्म प्राप्य न्यायवृत्तिमबलीयान्न विन्दति // 14 राज्ञः संक्षीणकोशस्य बलहीनस्य भारत // 1 यस्माद्धनस्योपपत्तिरेकान्तेन न विद्यते। दुष्टामात्यसहायस्य स्रुतमत्रस्य सर्वतः / तस्मादापद्यधर्मोऽपि श्रूयते धर्मलक्षणः // 15 राज्यात्प्रच्यवमानस्य गतिमन्यामपश्यतः // 2 / अधर्मो जायते यस्मिन्निति वै कवयो विदुः / -2158 -
| SR No. | 004323 |
| Book Title | Mahabharat Samhita Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhandarkar Oriental Research Institute |
| Publisher | Bhandarkar Oriental Research Institute |
| Publication Year | 1974 |
| Total Pages | 864 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 19 MB |