Mahabharat Samhita Part 03

SR No.: 004323
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1974
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 19 MB

Page 521

12. 121. 56] शान्तिपर्व [12. 122. 26 ततो नो व्यवहारोऽयं भर्तृप्रत्ययलक्षणः / / तदहं श्रोतुमिच्छामि दण्ड उत्पद्यते कथम् / तस्मादिदमवोचाम व्यवहारनिदर्शनम् // 56 किं वापि पूर्व जागर्ति किं वा परममुच्यते // 12 माता पिता च भ्राता च भार्या चाथ पुरोहितः / | कथं क्षत्रियसंस्थश्च दण्डः संप्रत्यवस्थितः / नादण्ड्यो विद्यते राज्ञां यः स्वधर्मे न तिष्ठति // 57 ब्रूहि मे सुमहाप्राज्ञ ददाम्याचार्यवेतनम् // 13 इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि वसुहोम उवाच। एकविंशत्यधिकशततमोऽध्यायः॥ 121 // शृणु राजन्यथा दण्डः संभूतो लोकसंग्रहः / प्रजाविनयरक्षार्थं धर्मस्यात्मा सनातनः // 14 भीष्म उवाच / ब्रह्मा यियक्षुर्भगवान्सर्वलोकपितामहः / अत्राप्युदाहरन्तीममितिहासं पुरातनम् / ऋत्विजं नात्मना तुल्यं ददर्शेति हि नः श्रुतम् // 15 अङ्गेषु राजा द्युतिमान्वसुहोम इति श्रुतः // 1 स गर्भ शिरसा देवो वर्षपूगानधारयत् / स राजा धर्मनित्यः सन्सह पन्या महातपाः / पूर्णे वर्षसहस्रे तु स गर्भः क्षुवतोऽपतत् // 16 मुञ्जपृष्ठं जगामाथ देवर्षिगणपूजितम् // 2 स क्षुपो नाम संभूतः प्रजापतिररिंदम / तत्र शृङ्गे हिमवतो मेरौ कनकपर्वते / ऋत्विगासीत्तदा राजन्यज्ञे तस्य महात्मनः // 17 यत्र मुञ्जवटे रामो जटाहरणमादिशत् // 3 तस्मिन्प्रवृत्ते सत्रे तु ब्रह्मणः पार्थिवर्षभ / तदाप्रभृति राजेन्द्र ऋषिभिः संशितव्रतैः / हृष्टरूपप्रचारत्वाद्दण्डः सोऽन्तर्हितोऽभवत् // 18 मुञ्जपृष्ठ इति प्रोक्तः स देशो रुद्रसेवितः // 4 तस्मिन्नन्तर्हिते चाथ प्रजानां संकरोऽभवत् / स तत्र बहुभिर्युक्तः सदा श्रुतिमयैर्गुणैः / नैव कार्य न चाकार्य भोज्याभोज्यं न विद्यते॥१९ ब्राह्मणानामनुमतो देवर्षिसदृशोऽभवत् // 5 पेयापेयं कुतः सिद्धिर्हिसन्ति च परस्परम् / तं कदाचिददीनात्मा सखा शक्रस्य मानितः / गम्यागम्यं तदा नासीत्परस्त्रं स्वं च वै समम् // 20 अभ्यागच्छन्महीपालो मान्धाता शत्रुकर्शनः // 6 परस्परं विलुम्पन्ते सारमेया इवामिषम् / सोऽभिसृत्य तु मान्धाता वसुहोमं नराधिपम् / अबलं बलिनो जन्नुर्निमर्यादमवर्तत // 21 दृष्ट्वा प्रकृष्टं तपसा विनयेनाभ्यतिष्ठत // 7 ततः पितामहो विष्णुं भगवन्तं सनातनम् / वसुहोमोऽपि राज्ञो वै गामयं च न्यवेदयत् / संपूज्य वरदं देवं महादेवमथाब्रवीत् // 22 अष्टाङ्गस्य च राज्यस्य पप्रच्छ कुशलं तदा // 8 अत्र साध्वनुकम्पां वै कर्तुमर्हसि केवलम् / सद्भिराचरितं पूर्व यथावदनुयायिनम् / संकरो न भवेदन यथा वै तद्विधीयताम् // 23 अपृच्छद्वसुहोमस्तं राजन्कि करवाणि ते // 9 ततः स भगवान्ध्यात्वा चिरं शूलजटाधरः / सोऽब्रवीत्परमप्रीतो मान्धाता राजसत्तमम् / आत्मानमात्मना दण्डमसृजदेवसत्तमः // 24 वसुहोमं महाप्राज्ञमासीनं कुरुनन्दन // 10 तस्माच्च धर्मचरणां नीतिं देवीं सरस्वतीम् / बृहस्पतेर्मतं राजन्नधीतं सकलं त्वया / असृजद्दण्डनीतिः सा त्रिषु लोकेषु विश्रुता // 25 तथैवौशनसं शास्त्रं विज्ञातं ते नराधिप // 11 / भूयः स भगवान्ध्यात्वा चिरं शुलवरायुधः। -2149 -