Page Text
________________ 12. 121. 1] शान्तिपर्व [12. 121. 27 दण्डात्रिवर्गः सततं सुप्रणीतात्प्रवर्तते / युधिष्ठिर उवाच। देवं हि परमो दण्डो रूपतोऽग्निरिवोच्छिखः // 13 अयं पितामहेनोक्तो राजधर्मः सनातनः / नीलोत्पलदलश्यामश्चतुर्दष्ट्रश्चतुर्भुजः / ईश्वरश्च महादण्डो दण्डे सर्व प्रतिष्ठितम् // 1 अष्टपान्नैकनयनः शङ्ककोर्ध्वरोमवान् // 14 देवतानामृषीणां च पितॄणां च महात्मनाम् / जटी द्विजिह्वस्ताम्रास्यो मृगराजतनुच्छदः। यक्षरक्षःपिशाचानां मानां च विशेषतः // 2 एतद्रूपं बिभर्युनं दण्डो नित्यं दुरावरः // 15 सर्वेषां प्राणिनां लोके तिर्यक्ष्वपि निवासिनाम् / असिर्गदा धनुः शक्तिस्त्रिशूलं मुद्गरः शरः / सर्वव्यापी महातेजा दण्डः श्रेयानिति प्रभो // 3 मुसलं परशुश्चक्र प्रासो दण्डष्टितोमराः // 16 इत्येतदुक्तं भवता सर्वं दण्ड्यं चराचरम् / सर्वप्रहरणीयानि सन्ति यानीह कानिचित् / दृश्यते लोकमासक्तं ससुरासुरमानुषम् / / 4 दण्ड एव हि सर्वात्मा लोके चरति मूर्तिमान् // एतदिच्छाम्यहं ज्ञातुं तत्त्वेन भरतर्षभ / भिन्दंश्छिन्दन्रुजन्कृन्तन्दारयन्पाटयंस्तथा / को दण्डः कीदृशो दण्डः किंरूपः किंपरायणः // 5 घातयन्नभिधावंश्च दण्ड एव चरत्युत // 18 किमात्मकः कथंभूतः कतिमूर्तिः कथंप्रभुः / / असिर्विशसनो धर्मस्तीक्ष्णवा दुरासदः / जागर्ति स कथं दण्डः प्रजास्ववहितात्मकः // 6 श्रीगर्भो विजयः शास्ता व्यवहारः प्रजागरः // 19 कश्च पूर्वापरमिदं जागर्ति परिपालयन् / शास्त्रं ब्राह्मणमन्त्रश्च शास्ता प्राग्वचनं गतः / कश्च विज्ञायते पूर्व कोऽपरो दण्डसंज्ञितः / / धर्मपालोऽक्षरो देवः सत्यगो नित्यगो ग्रहः // 20 किंसंस्थश्च भवेद्दण्डः का चास्य गतिरिष्यते // 7 असङ्गो रुद्रतनयो मनुज्येष्ठः शिवंकरः। भीष्म उवाच / नामान्येतानि दण्डस्य कीर्तितानि युधिष्ठिर // 21 शृणु कौरव्य यो दण्डो व्यवहार्यो यथा च सः। दण्डो हि भगवान्विष्णुर्यज्ञो नारायणः प्रभुः / यस्मिन्हि सर्वमायत्तं स दण्ड इह केवलः // 8 शश्वद्रूपं महद्विभ्रन्महापुरुष उच्यते // 22 धर्मस्याख्या महाराज व्यवहार इतीष्यते। यथोक्ता ब्रह्मकन्येति लक्ष्मीर्नीतिः सरस्वती / तस्य लोपः कथं न स्याल्लोकेष्ववहितात्मनः / दण्डनीतिर्जगद्धात्री दण्डो हि बहुविग्रहः // 23 इत्यर्थ व्यवहारस्य व्यवहारत्वभिष्यते // 9 अर्थानौँ सुखं दुःखं धर्माधर्मों बलाबले / अपि चैतत्पुरा राजन्मनुना प्रोक्तमादितः / दौर्भाग्यं भागधेयं च पुण्यापुण्ये गुणागुणौ // 24 सुप्रणीतेन दण्डेन प्रियाप्रियसमात्मना / कामाकामावृतुर्मासः शर्वरी दिवसः क्षणः / प्रजा रक्षति यः सम्यग्धर्म एव स केवलः // 10 अप्रसादः प्रसादश्च हर्षः क्रोधः शमो दमः // 25 अथोक्तमेतद्वचनं प्रागेव मनुना पुरा / दैवं पुरुषकारश्च मोक्षामोक्षौ भयाभये / जन्म चोक्तं वसिष्ठेन ब्रह्मणो वचनं महत् // 11 हिंसाहिंसे तपो यज्ञः संयमोऽथ विषाविषम् // 26 प्रागिदं वचनं प्रोक्तमतः प्राग्वचनं विदुः।। अन्तश्चादिश्च मध्यं च कृत्यानां च प्रपञ्चनम् / व्यवहारस्य चाख्यानाद्व्यवहार इहोच्यते // 12 / मदः प्रमादो दर्पश्च दम्भो धैर्य नयानयौ // 27 -2147 -
| SR No. | 004323 |
| Book Title | Mahabharat Samhita Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhandarkar Oriental Research Institute |
| Publisher | Bhandarkar Oriental Research Institute |
| Publication Year | 1974 |
| Total Pages | 864 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 19 MB |