________________ 12. 120. 39 ] महाभारते [12. 120. 54 तस्माद्राजा बुद्धिमन्तं श्रयेत // 39 आरम्भान्द्विषतां प्राज्ञः सर्वानांस्तु सूदयेत् // 47 बुद्धिर्दीप्ता बलवन्तं हिनस्ति धर्मान्वितेषु विज्ञातो मत्री गुप्तश्च पाण्डव / बलं बुद्धथा वर्धते पाल्यमानम् / आप्तो राजन्कुलीनश्च पर्याप्तो राज्यसंग्रहे // 48 शत्रुर्बुद्धया सीदते वर्धमानो विधिप्रवृत्तान्नरदेवधर्मा___ बुद्धेः पश्चात्कर्म यत्तत्प्रशस्तम् // 40 ___ नुक्तान्समासेन निबोध बुद्धया। सर्वान्कामान्कामयानो हि धीरः इमान्विदध्याद्यनुसृत्य यो वै सत्त्वेनाल्पेनाप्लुतो हीनदेहः / राजा महीं पालयितुं स शक्तः // 49 यथात्मानं प्रार्थयतेऽर्थमानैः अनीतिजं यद्यविधानजं सुखं श्रेयःपात्रं पूरयते ह्यनल्पम् // 41 हठप्रणीतं विविधं प्रदृश्यते। तस्माद्राजा प्रगृहीतः परेषु न विद्यते तस्य गतिर्महीपतेमूलं लक्ष्म्याः सर्वतोऽभ्याददीत / न विद्यते राष्ट्रजमुत्तमं सुखम् // 50 दीर्घ कालमपि संपीड्यमानो धनैर्विशिष्टान्मतिशीलपूजिताविद्युत्संपातमिव मानोर्जितः स्यात् / / 42 न्गुणोपपन्नान्युधि दृष्टविक्रमान् / विद्या तपो वा विपुलं धनं वा गुणेषु दृष्टानचिरादिहात्मवा-- सर्वमेतद्व्यवसायेन शक्यम् / __ न्सतोऽभिसंधाय निहन्ति शात्रवान् / / 51 ब्रह्म यत्तं निवसति देहवत्सु पश्येदुपायान्विविधैः क्रियापथैतस्माद्विद्याद्वयवसायं प्रभूतम् // 43 न चानुपायेन मतिं निवेशयेत् / यत्रासते मतिमन्तो मनस्विनः श्रियं विशिष्टां विपुलं यशो धनं शको विष्णुर्यत्र सरस्वती च। / न दोषदर्शी पुरुषः समश्नुते // 52 वसन्ति भूतानि च यत्र नित्यं प्रीतिप्रवृत्तौ विनिवर्तने तथा ___ तस्माद्विद्वान्नावमन्येत देहम् // 44 .. सुहृत्सु विज्ञाय निवृत्य चोभयोः / लुब्धं हन्यात्संप्रदानेन नित्यं यदेव मित्रं गुरुभारमावहेलुब्धस्तृप्तिं परवित्तस्य नैति / - त्तदेव सुस्निग्धमुदाहरेद्बुधः // 53 सर्वो लुब्धः कर्मगुणोपभोगे एतान्मयोक्तांस्तव राजधर्मा__ योऽथैींनो धर्मकामौ जहाति // 45 नृणां च गुप्तौ मतिमादधत्स्व / धनं भोज्यं पुत्रदारं समृद्धिं अवाप्स्यसे पुण्यफलं सुखेन सर्वो लुब्धः प्रार्थयते परेषाम् / सर्वो हि लोकोत्तमधर्ममूलः // 54 लुब्धे दोषाः संभवन्तीह सर्वे इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि तस्माद्राजा न प्रगृह्णीत लुब्धान् // 46 विंशत्यधिकशततमोऽध्यायः // 120 // संदर्शने सत्पुरुषं जघन्यमपि चोदयेत् / -2146 -