Mahabharat Samhita Part 03

SR No.: 004323
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1974
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 19 MB

Page 516

12. 119. 10] महाभारते [ 12. 120. 16 स्वे स्वे स्थानेऽपरिक्रष्टास्ते स्यू राज्ञो बहिश्चराः॥१० भीष्म उवाच / सिंहस्य सततं पार्श्वे सिंह एव जनो भवेत् / / रक्षणं सर्वभूतानामिति क्षत्रे परं मतम् / असिंहः सिंहसहितः सिंहबल्लभते फलम् // 11 / तद्यथा रक्षणं कुर्यात्तथा शृणु महीपते // 3 यस्तु सिंहः श्वभिः कीर्णः सिंहकर्मफले रतः / / यथा बर्हाणि चित्राणि बिभर्ति भुजगाशनः / न स सिंहफलं भोक्तुं शक्तः श्वभिरुपासितः // 12 तथा बहुविधं राजा रूपं कुर्वीत धर्मवित् // 4 एवमेतैर्मनुष्येन्द्र शूरैः प्राज्ञैर्बहुश्रुतैः / तैक्ष्ण्यं जिह्मत्वमादान्त्यं सत्यमार्जवमेव च / कुलीनैः सह शक्येत कृत्स्नां जेतुं वसुंधराम् // 13 मध्यस्थः सत्त्वमातिष्ठंस्तथा वै सुखमृच्छति // 5 नावैद्यो नानृजुः पार्श्वे नाविद्यो नामहाधनः / यस्मिन्नथें हितं यत्स्यात्तद्वर्ण रूपमाविशेत् / संग्राह्यो वसुधापालै त्यो भृत्यवतां वर // 14 बहुरूपस्य राज्ञो हि सूक्ष्मोऽप्यर्थो न सीदति // 6 बाणवद्विसृता यान्ति स्वामिकार्यपरा जनाः / / नित्यं रक्षितमन्त्रः स्याद्यथा मूकः शरच्छिखी / ये भृत्याः पार्थिवहितास्तेषां सान्त्वं प्रयोजयेत् // 15 श्लक्ष्णाक्षरतनुः श्रीमान्भवेच्छास्त्रविशारदः // 7 कोशश्च सततं रक्ष्यो यत्नमास्थाय राजभिः / / आपहारेषु यत्तः स्याजलप्रस्रवणेष्विव / कोशमूला हि राजानः कोशमूलकरो भव // 16 शैलवर्षोदकानीव द्विजान्सिद्धान्समाश्रयेत् // 8 कोष्ठागारं च ते नित्यं स्फीतं धान्यैः सुसंचितम् / अर्थकामः शिखां राजा कुर्याद्धर्मध्वजोपमाम् / सदास्तु सत्सु संन्यस्तं धनधान्यपरो भव // 17 नित्यमुद्यतदण्डः स्यादाचरेच्चाप्रमादतः / नित्ययुक्ताश्च ते भृत्या भवन्तु रणकोविदाः / / लोके चायव्ययौ दृष्ट्वा वृक्षावृक्षमिवाप्लवन् // 9 वाजिनां च प्रयोगेषु वैशारद्यमिहेष्यते // 18 मृजावान्स्यात्स्वयूथ्येषु,भावानि चरणैः क्षिपेत् / ज्ञातिबन्धुजनावेक्षी मित्रसंबन्धिसंवृतः / जातपक्षः परिस्पन्देद्रक्षेद्वैकल्यमात्मनः // 10 पौरकार्यहितान्वेषी भव कौरवनन्दन // 19 दोषान्विवृणुयाच्छत्रोः परपक्षान्विधूनयेत् / एषा ते नैष्ठिकी बुद्धिः प्रज्ञा चाभिहिता मया। काननेष्विव पुष्पाणि बहीवार्थान्समाचरेत् // 1 श्वा ते निदर्शनं तात किं भूयः श्रोतुमिच्छसि // 20 उच्छ्रितानाश्रयेत्स्फीतान्नरेन्द्रानचलोपमान् / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि श्रयेच्छायामविज्ञातां गुप्तं शरणमाश्रयेत् // 12 एकोनविंशत्यधिकशततमोऽध्यायः // 119 // प्रावृषीवासितग्रीवो मज्जेत निशि निर्जने / मायूरेण गुणेनैव स्त्रीभिश्चालक्षितश्चरेत् / 120 न जह्याच्च तनुत्राणं रक्षेदात्मानमात्मना // 13 युधिष्ठिर उवाच / चारभूमिष्वभिगमान्पाशांश्च परिवर्जयेत् / / राजवृत्तान्यनेकानि त्वया प्रोक्तानि भारत / पीडयेच्चापि तां भूमिं प्रणश्येद्गहने पुनः // 14 पूर्वैः पूर्वनियुक्तानि राजधर्मार्थवेदिभिः // 1 हन्यात्क्रुद्धानतिविषान्ये जिह्मगतयोऽहितान् / तदेव विस्तरेणोक्तं पूर्वैर्दष्टं सतां मतम् / नाश्रयेद्वालबर्हाणि सन्निवासानि वासयेत् // 1 प्रणयं राजधर्माणां प्रब्रूहि भरतर्षभ / / 2 / सदा बर्हिनिभः कामं प्रसक्तिकृतमाचरेत् / -2144