Mahabharat Samhita Part 03

SR No.: 004323
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1974
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 19 MB

Page 515

: 12. 118. 10] शान्तिपर्व [12. 119. 10 राज्ञनिवर्गवेत्तारं पौरजानपदप्रियम् // 10 धर्मशास्त्रसमायुक्ताः पदातिजनसंयुताः // 25 खातकव्यूहतत्त्वज्ञं बलहर्षणकोविदम् / अर्थमानविवृद्धाश्च रथचर्याविशारदाः / इङ्गिताकारतत्त्वज्ञं यात्रायानविशारदम् // 11 इष्वस्त्रकुशला यस्य तस्येयं नृपतेर्मही // 26 हस्तिशिक्षासु तत्त्वज्ञमहंकारविवर्जितम् / सर्वसंग्रहणे युक्तो नृपो भवति यः सदा / प्रगल्भं दक्षिणं दान्तं बलिनं युक्तकारिणम् / / 12 उत्थानशीलो मित्रादयः स राजा राजसत्तमः // 27 चोक्षं चोक्षजनाकीर्ण सुवेषं सुखदर्शनम् / शक्या अश्वसहस्रेण वीरारोहेण भारत / नायकं नीतिकुशलं गुणषष्ट्या समन्वितम् / / 13 / संगृहीतमनुष्येण कृत्स्ना जेतुं वसुंधरा // 28 अस्तब्धं प्रश्रितं शक्तं मृदुवादिनमेव च। . इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि धीरं श्लक्ष्णं महद्धिं च देशकालोपपादकम् // 14 अष्टादशाधिकशततमोऽध्यायः॥ 118 // सचिवं यः प्रकुरुते न चैनमवमन्यते / तस्य विस्तीर्यते राज्यं ज्योत्स्ना ग्रहपतेरिव // 15 भीष्म उवाच / एतैरेव गुणैर्युक्तो राजा शास्त्रविशारदः / एवं शुनासमान्भृत्यान्स्वस्थाने यो नराधिपः / एष्टव्यो धर्मपरमः प्रजापालनतत्परः // 16 / नियोजयति कृत्येषु स राज्यफलमश्नुते // 1 धीरो मर्षी शुचिः शीघ्रः काले पुरुषकारवित् / न श्वा स्वस्थानमुत्क्रम्य प्रमाणमभि सत्कृतः / शुश्रषुः श्रुतवासश्रोता ऊहापोहविशारदः // 17 आरोप्यः श्वा स्वकात्स्थानादुत्क्रम्यान्यत्प्रपद्यते // 2 मेधावी धारणायुक्तो यथान्यायोपपादकः / स्वजातिकुलसंपन्नाः स्वेषु कर्मस्ववस्थिताः / दान्तः सदा प्रियाभाषी क्षमावांश्च विपर्यये // 18 प्रकर्तव्या बुधा भृत्या नास्थाने प्रक्रिया क्षमा // 3 दानाच्छेदे स्वयंकारी सुद्वारः सुखदर्शनः / अनुरूपाणि कर्माणि भृत्येभ्यो यः प्रयच्छति / आर्तहस्तप्रदो नित्यमाप्तंमन्यो नये रतः // 19 स भृत्यगुणसंपन्नं राजा फलमुपाभुते // 4 नाहंवादी. न निद्वंद्वो न यत्किचनकारकः / शरभः शरभस्थाने सिंहः सिंह इवोर्जितः / कृते कर्मण्यमोघानां कर्ता भृत्यजनप्रियः // 20 व्याघ्रो व्याघ्र इव स्थाप्यो द्वीपी द्वीपी यथा तथा // 5 संगृहीतजनोऽस्तब्धः प्रसन्नवदनः सदा / कर्मस्विहानुरूपेषु न्यस्या भृत्या यथाविधि / / दाता भृत्यजनावेक्षी न क्रोधी सुमहामनाः // 21 प्रतिलोमं न भृत्यास्ते स्थाप्याः कर्मफलैषिणा // 6 युक्तदण्डो न निर्दण्डो धर्मकार्यानुशासकः / यः प्रमाणमतिक्रम्य प्रतिलोमं नराधिपः / चारनेत्रः परावेक्षी धर्मार्थकुशलः सदा // 22 भृत्यान्स्थापयतेऽबुद्धिर्न स रञ्जयते प्रजाः // 7 राजा गुणशताकीर्ण एष्टव्यस्तादृशो भवेत् / न बालिशा न च क्षुद्रा न चाप्रतिमितेन्द्रियाः / योधाश्चैव मनुष्येन्द्र सर्वैर्गुणगणैर्वृताः // 23 नाकुलीना नरा पार्श्वे स्थाप्या राज्ञा हितैषिणा // 8 अन्वेष्टव्याः सुपुरुषाः सहाया राज्यधारणाः / साधवः कुशलाः शूरा ज्ञानवन्तोऽनसूयकाः / न विमानयितव्याश्च राज्ञा वृद्धिमभीप्सता // 24 अक्षुद्राः शुचयो दक्षा नराः स्युः पारिपार्श्वकाः // 9 योधाः समरशौटीराः कृतज्ञाः शस्त्रकोविदाः। / न्यग्भूतास्तत्पराः क्षान्ताश्चौक्षाः प्रकृतिजाः शुभाः। -2143 -