Mahabharat Samhita Part 03

SR No.: 004323
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1974
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 19 MB

Page 485

12. 94. 4] शान्तिपर्व [ 12. 94. 33 साहसप्रकृतिर्यत्र कुरुते किंचिदुल्बणम् / / ये केचिद्भमिपतयस्तान्सर्वानन्ववेक्षयेत् / अशास्त्रलक्षणो राजा क्षिप्रमेव विनश्यति / / 4 सुहृद्भिरनभिख्यातैस्तेन राजा न रिष्यते // 19 योऽत्यन्ताचरितां वृत्तिं क्षत्रियो नानुवर्तते / अपकृत्य बलस्थस्य दूरस्थोऽस्मीति नाश्वसेत् / जितानामजितानां च क्षत्रधर्मादपैति सः॥ 5 श्येनानुचरितैर्येते निपतन्ति प्रमाद्यतः // 20 द्विषन्तं कृतकर्माणं गृहीत्वा नृपती रणे। दृढमूलस्त्वदुष्टात्मा विदित्वा बलमात्मनः / यो न मानयते द्वेषात्क्षत्रधर्मादपैति सः // 6 अबलानभियुञ्जीत न तु ये बलवत्तराः // 21 शक्तः स्यात्सुमुखो राजा कुर्यात्कारुण्यमापदि / विक्रमेण महीं लब्ध्वा प्रजा धर्मेण पालयन् / प्रियो भवति भूतानां न च विभ्रश्यते श्रियः // 7 आहवे निधनं कुर्याद्राजा धर्मपरायणः // 22 ... अप्रियं यस्य कुर्वीत भूयस्तस्य प्रियं चरेत् / मरणान्तमिदं सर्वं नेह किंचिदनामयम् / नचिरेण प्रियः स स्याद्योऽप्रियः प्रियमाचरेत् // 8 तस्माद्धर्मे स्थितो राजा प्रजा धर्मेण पालयेत् // 23 मृषावादं परिहरेत्कुर्यात्प्रियमयाचितः / रक्षाधिकरणं युद्धं तथा धर्मानुशासनम् / न च कामान्न संरम्भान्न द्वेषाद्धर्ममुत्सृजेत् // 9 / मत्रचिन्त्यं सुखं काले पञ्चभिर्वर्धते मही॥ 24 नापत्रपेत प्रश्नेषु नाभिभव्यां गिरं सृजेत् / एतानि यस्य गुप्तानि स राजा राजसत्तम / न त्वरेत न चासूयेत्तथा संगृह्यते परः // 10 सततं वर्तमानोऽत्र राजा भुङ्क्ते महीमिमाम् // 25 प्रिये नातिभृशं हृष्येदप्रिये न च संज्वरेत् / नैतान्येकेन शक्यानि सातत्येनान्ववेक्षितुम् / न मुह्येदर्थकृच्छ्रेषु प्रजाहितमनुस्मरन् / 11 एतेष्वाप्तान्प्रतिष्ठाप्य राजा भुक्ते महीं चिरम् // 26 यः प्रियं कुरुते नित्यं गुणतो वसुधाधिपः / दातारं संविभक्तारं मार्दवोपगतं शुचिम् / तस्य कर्माणि सिध्यन्ति न च संत्यज्यते श्रिया॥१२ असंत्यक्तमनुष्यं च तं जनाः कुर्वते प्रियम् // 27 निवृत्तं प्रतिकूलेभ्यो वर्तमानमनुप्रिये / यस्तु निःश्रेयसं ज्ञात्वा ज्ञानं तत्प्रतिपद्यते / भक्तं भजेत नृपतिस्तद्वै वृत्तं सतामिह // 13 आत्मनो मतमुत्सृज्य तं लोकोऽनुविधीयते // 28 अप्रकीर्गेन्द्रियं प्राज्ञमत्यन्तानुगतं शुचिम् / योऽर्थकामस्य वचनं प्रातिकूल्यान्न मृष्यते / शक्तं चैवानुरक्तं च युद्ध्यान्महति कर्मणि // 14 शृणोति प्रतिकूलानि विमना नचिरादिय / / 29 एवमेव गुणैर्युक्तो यो न रज्यति भूमिपम् / अग्राम्यचरितां बुद्धिमत्यन्तं यो न बुध्यते / भर्तुरर्थेष्वसूयन्तं न तं युञ्जीत कर्मणि // 15 जितानामजितानां च क्षत्रधर्मादपैति सः // 30 मूढमैन्द्रियकं लुब्धमनार्यचरितं शठम् / मुख्यानमात्यान्यो हित्वा निहीनान्कुरुते प्रियान् / अनतीतोपधं हिंस्रं दुर्बुद्धिमबहुश्रुतम् // 16 स वै व्यसनमासाद्य गाधमार्तो न विन्दति // 31 यक्तोपात्तं मद्यरतं यतस्त्रीमृगयापरम् / यः कल्याणगुणाज्ञातीन्द्वेषान्नैवाभिमन्यते / कार्ये महति यो युञ्ज्याद्धीयते स नृपः श्रियः॥१७ अदृढात्मा दृढक्रोधो नास्यार्थो रमतेऽन्तिके // 32 रक्षितात्मा तु यो राजा रक्ष्यान्यश्चानुरक्षति / अथ यो गुणसंपन्नान्हृदयस्याप्रियानपि / प्रजाश्च तस्य वर्धन्ते ध्रुवं च महदश्रुते / / 18 / प्रियेण कुरुते वश्यांश्चिरं यशसि तिष्ठति // 33 म. भा, 265 -2113