________________ 12. 92. 54 ] महाभारते [ 12.94.3 देवर्षिपितृगन्धर्वाः कीर्तयन्त्यमितौजसः // 54 / / अर्थानामननुष्ठाता कामचारी विकत्थनः / भीष्म उवाच / अपि सर्वां महीं लब्ध्वा क्षिप्रमेव विनश्यति // 10 स एवमुक्तो मान्धाता तेनोतथ्येन भारत / अथाददानः कल्याणमनसूयुर्जितेन्द्रियः / कृतवानविशङ्कस्तदेकः प्राप च मेदिनीम् / / 55 वर्धते मतिमानराजा स्रोतोभिरिव सागरः // 11 भवानपि तथा सभ्यङ्मान्धातेव महीपतिः / न पूर्णोऽस्मीति मन्येत धर्मतः कामतोऽर्थतः / धर्म कृत्वा महीं रक्षन्स्वर्गे स्थानमवाप्स्यसि // 56 बुद्धितो मित्रतश्चापि सततं वसुधाधिपः // 12 एतेष्वेव हि सर्वेषु लोकयात्रा प्रतिष्ठिता / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि एतानि शृण्वल्लभते यशः कीर्ति श्रियः प्रजाः॥१३ द्विनवतितमोऽध्यायः // 92 // एवं यो धर्मसंरम्भी धर्मार्थपरिचिन्तकः / अर्थान्समीक्ष्यारभते स ध्रुवं महदभुते // . 14 युधिष्ठिर उवाच / अदाता ह्यनतिस्नेहो दण्डेनावर्तयन्प्रजाः / कथं धर्मे स्थातुमिच्छन्राजा वर्तेत धार्मिकः / साहसप्रकृती राजा क्षिप्रमेव विनश्यति // 15 पृच्छामि त्वा कुरुश्रेष्ठ तन्मे ब्रूहि पितामह // 1 अथ पापं कृतं बुद्ध्या न च पश्यत्यबुद्धिमान् / भीष्म उवाच / अकीर्त्यापि समायुक्तो मृतो नरकमश्नुते // 16 अत्राप्युदाहरन्तीममितिहासं पुरातनम् / अथ मानयितुर्दातुः शुक्लस्य रसवेदिनः / गीतं दृष्टार्थतत्त्वेन वामदेवेन धीमता // 2 व्यसनं स्वमिवोत्पन्नं विजिघांसन्ति मानवाः // 15 राजा वसुमना नाम कौसल्यो बलवाञ्शुचिः / यस्य नास्ति गुरुर्धर्मे न चान्याननुपृच्छति। .. महर्षि परिपप्रच्छ वामदेवं यशस्विनम् // 3 सुखतत्रोऽर्थलाभेषु न चिरं महदभुते // 18 धर्मार्थसहितं वाक्यं भगवन्ननुशाधि माम् / गुरुप्रधानो धर्मेषु स्वयमर्थान्ववेक्षिता / येन वृत्तेन वै तिष्ठन्न च्यवेयं स्वधर्मतः // 4 धर्मप्रधानो लोकेषु सुचिरं महदभुते // 19 तमब्रवीद्वामदेवस्तपस्वी जपतां वरः / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि हेमवर्णमुपासीनं ययातिमिव नाहुषम् // 5 त्रिनवतितमोऽध्यायः // 93 // धर्ममेवानुवर्तस्व न धर्माद्विद्यते परम् / धर्मे स्थिता हि राजानो जयन्ति पृथिवीमिमाम् // 6 वामदेव उवाच / अर्थसिद्धेः परं धर्मं मन्यते यो महीपतिः।। यत्राधर्म प्रणयते दुर्बले बलवत्तरः / ऋतां च कुरुते बुद्धिं स धर्मेण विरोचते // 7 तां वृत्तिमुपजीवन्ति ये भवन्ति तदन्वयाः // 1 अधर्मदर्शी यो राजा बलादेव प्रवर्तते / / राजानमनुवर्तन्ते तं पापाभिप्रवर्तकम् / क्षिप्रमेवापयातोऽस्मादुभौ प्रथममध्यमौ // 8 अविनीतमनुष्यं तत्क्षिप्रं राष्ट्रं विनश्यति // 2 असत्पापिष्ठसचिवो वध्यो लोकस्य धर्महा। यद्वृत्तिमुपजीवन्ति प्रकृतिस्थस्य मानवाः / सहैव परिवारेण क्षिप्रमेवावसीदति // 9 तदेव विषमस्थस्य स्वजनोऽपि.न मृष्यते // 3 -2112 -