Mahabharat Samhita Part 03

SR No.: 004323
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1974
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 19 MB

Page 482

12. 91. 38] महाभारते [12. 92. 26 त्यक्त्वा धर्मं यदा राजा प्रमादमनुतिष्ठति // 38 अविषयतमं मन्ये मा स्म दुर्यलमासदः // 13 इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि दुर्बलांस्तात बुध्येथा नित्यमेवाविमानितान् / एकनवतितमोऽध्यायः // 91 // मा त्वां दुर्बलचढूंषि प्रदहेयुः सबान्धवम् // 14 न हि दुर्बलदग्धस्य कुले किंचित्प्ररोहति। . उतथ्य उवाच। आमूलं निर्दहत्येव मा स्म दुर्बलमासदः // 15 कालवर्षी च पर्जन्यो धर्मचारी च पार्थिवः / अबलं वै बलाच्छ्रेयो यच्चातिषलवद्वलम् / संपद्यदैषा भवति सा बिभर्ति सुखं प्रजाः // 1 बलस्याबलदग्धस्य न किंचिदवशिष्यते // 16 यो न जानाति निहन्तुं वस्त्राणां रजको मलम् / विमानितो हतोत्क्रुष्टस्त्रातारं चेन्न विन्दति / रक्तानि वा शोधयितुं यथा नास्ति तथैव सः // 2 अमानुषकृतस्तत्र दण्डो हन्ति नराधिपम् // 17 एवमेव द्विजेन्द्राणां क्षत्रियाणां विशामपि / मा स्म तात.बले स्थेया बाधिष्ठा मापि. दुर्बलम् / शूद्राश्चतुर्णां वर्णानां नानाकर्मस्ववस्थिताः // 3 / मा त्वा दुर्बलचक्षूषि धक्ष्यन्त्यग्निरिवाश्रयम् // 18 कर्म शूद्रे कृषिर्वैश्ये दण्डनीतिश्च राजनि। यानि मिथ्याभिशस्तानां पतन्त्यश्रूणि रोदताम् / ब्रह्मचर्यं तपो मन्त्राः सत्यं चापि द्विजातिषु / / 4 / तानि पुत्रान्पशून्नन्ति तेषां मिथ्याभिशासताम्॥१९ तेषां यः क्षत्रियो वेद वस्त्राणामिव शोधनम्। यदि नात्मनि पुत्रेषु न चेत्पौत्रेषु नप्तषु / शीलदोषान्विनिहन्तुं स पिता स प्रजापतिः // 5 | न हि पापं कृतं कर्म सद्यः फलति गौरिव // 20 कृतं त्रेता द्वापरश्च कलिश्च भरतर्षभ / यत्राबलो वध्यमानस्त्रातारं नाधिगच्छति / राजवृत्तानि सर्वाणि राजैव युगमुच्यते // 6 महान्दैवकृतस्तत्र दण्डः पतति दारुणः // 21 चातुर्वर्ण्य तथा वेदाश्चातुराश्रम्यमेव च / युक्ता यदा जानपदा भिक्षन्ते ब्राह्मणा इव / सर्व प्रमुह्यते ह्येतद्यदा राजा प्रमाद्यति // 7 अभीक्ष्णं भिक्षुदोषेण राजानं नन्ति तादृशाः // 22 राजैव कर्ता भूतानां राजैव च विनाशकः / / राज्ञो यदा जनपदे बहवो राजपूरुषाः / धर्मात्मा यः स कर्ता स्यादधर्मात्मा विनाशकः // 8 अनयेनोपवर्तन्ते तद्राज्ञः किल्बिषं महत् // 23 राज्ञो भार्याश्च पुत्राच बान्धवाः सुहृदस्तथा।। यदा युक्ता नयन्त्यर्थान्कामादर्थवशेन वा / समेत्य सर्वे शोचन्ति यदा राजा प्रमाद्यति // 9 कृपणं याचमानानां तद्राज्ञो वैशसं महत् // 24 हस्तिनोऽश्वाश्च गावश्चाप्युष्टाश्वतरगर्दभाः। महावृक्षो जायते वर्धते च अधर्मवृत्ते नृपतौ सर्व सीदन्ति पार्थिव // 10 तं चैव भूतानि समाश्रयन्ति / दुर्बलाथ बलं सृष्टं धात्रा मान्धातरुच्यते / यदा वृक्षश्छिद्यते दह्यते वा अबलं तन्महद्भूतं यस्मिन्सर्वं प्रतिष्ठितम् // 11 ___ तदाश्रया अनिकेता भवन्ति // 25 यच्च भूतं स भजते भूता ये च तदन्वयाः / यदा राष्ट्र धर्ममग्र्यं चरन्ति अधर्मस्थे हि नृपतौ सर्वे सीदन्ति पार्थिव // 12 संस्कारं वा राजगुणं ब्रुवाणाः / दुर्बलस्य हि यच्चक्षुर्मुनेराशीविषस्य च / तैरेवाधर्मश्चरितो धर्ममोहा-2110 -