________________ 12. 72. 19 ] शान्तिपर्व [12. 73. 10 नित्यं स्वेभ्यः परेभ्यश्च तृप्ता माता यथा पयः॥१९ / इन्द्रं तर्पय सोमेन कामैश्च सुहृदो जनान् // 33 मालाकारोपमो राजन्भव माङ्गारिकोपमः। / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि तथा युक्तश्चिरं राष्ट्रं भोक्तुं शक्यसि पालयन् // 20 द्विसप्ततितमोऽध्यायः // 72 // परचक्राभियानेन यदि ते स्याद्धनक्षयः / 73 अथ साम्नैव लिप्सेथा धनमब्राह्मणेषु यत् / / 21 भीष्म उवाच। मा स्म ते ब्राह्मणं दृष्ट्वा धनस्थं प्रचलेन्मनः / य एव तु सतो रक्षेदसतश्च निबर्हयेत् / अन्त्यायामप्यवस्थायां किमु स्फीतस्य भारत // 22 स एव राजा कर्तव्यो राजनराजपुरोहितः॥१ धनानि तेभ्यो दद्यास्त्वं यथाशक्ति यथार्हतः।। अत्राप्युदाहरन्तीममितिहासं पुरातनम् / सान्त्वयन्परिरक्षंश्च स्वर्गमाप्स्यसि दुर्जयम् / / 23 पुरूरवस ऐलस्य संवादं मातरिश्वनः // 2 एवं धर्मेण वृत्तेन प्रजास्त्वं परिपालयन् / ऐल उवाच / स्वन्तं पुण्यं यशोवन्तं प्राप्स्यसे कुरुनन्दन // 24 कुतः स्विद्भाह्मणो जातो वर्णाश्चापि कुतस्त्रयः / धर्मेण व्यवहारेण प्रजाः पालय पाण्डव / कस्माच्च भवति श्रेयानेतद्वायो विचक्ष्व मे // 3 युधिष्ठिर तथा युक्तो नाधिबन्धेन योक्ष्यसे // 25 वायुरुषाच। एष एव परो धर्मो यद्राजा रक्षते प्रजाः / ब्रह्मणो मुखतः सृष्टो ब्राह्मणो राजसत्तम। भूतानां हि यथा धर्मे रक्षणं च परा दया // 26 बाहुभ्यां क्षत्रियः सृष्ट ऊरुभ्यां वैश्य उच्यते // 4 तस्मादेवं परं धर्म मन्यन्ते धर्मकोविदाः / वर्णानां परिचर्यार्थं त्रयाणां पुरुषर्षभ / यद्राजा रक्षणे युक्तो भूतेषु कुरुते दयाम् // 27 वर्णश्चतुर्थः पश्चात्तु पद्भयां शूद्रो विनिर्मितः // 5 यदह्ना कुरुते पापमरक्षन्भयतः प्रजाः। ब्राह्मणो जातमात्रस्तु पृथिवीमन्वजायत / राजा वर्षसहस्रेण तस्यान्तमधिगच्छति // 28 ईश्वरः सर्वभूतानां धर्मकोशस्य गुप्तये // 6 यदह्ना कुरुते पुण्यं प्रजा धर्मेण पालयन् / ततः पृथिव्या गोप्तारं क्षत्रियं दण्डधारिणम् / दश वर्षसहस्राणि तस्य भुङ्क्ते फलं दिवि // 29 द्वितीयं वर्णमकरोत्प्रजानामनुगुप्तये // 7 खिष्टिः स्वधीतिः सुतपा लोकाञ्जयति यावतः। वैश्यस्तु धनधान्येन त्रीन्वर्णान्विभृयादिमान् / क्षणेन तानवाप्नोति प्रजा धर्मेण पालयन् // 30 शूद्रो ह्येनान्परिचरेदिति ब्रह्मानुशासनम् // 8 एवं धर्म प्रयत्नेन कौन्तेय परिपालयन् / ऐल उवाच / इह पुण्यफलं लब्ध्वा नाधिबन्धेन योक्ष्यसे // 31 द्विजस्य क्षत्रबन्धोर्वा कस्येयं पृथिवी भवेत् / स्वर्गलोके च महतीं श्रियं प्राप्स्यसि पाण्डव / / धर्मतः सह वित्तेन सम्यग्वायो प्रचक्ष्व मे // 9 असंभवश्च धर्माणामीदृशानामराजसु / वायुरुवाच। तस्माद्राजैव नान्योऽस्ति यो महत्फलमाप्नुयात्॥३२ - विप्रस्य सर्वमेवैतद्यत्किचिजगतीगतम् / स राज्यमृद्धिमत्प्राप्य धर्मेण परिपालयन् / ज्येष्ठेनाभिजनेनेह तद्धर्मकुशला विदुः // 10 -2085 -