________________ 12. 70. 13 ] शान्तिपर्व [ 12. 71.7 नाधर्मो विद्यते तत्र धर्म एव तु केवलः / ततो वसति दुष्कर्मा नरके शाश्वतीः समाः / इति कार्तयुगानेतान्गुणान्विद्धि युधिष्ठिर // 13 प्रजानां कल्मषे मग्नोऽकीर्तिं पापं च विन्दति // 28 दण्डनीत्या यदा राजा त्रीनंशाननुवर्तते / दण्डनीतिं पुरस्कृत्य विजानन्क्षत्रियः सदा / चतुर्थमंशमुत्सृज्य तदा त्रेता प्रवर्तते // 14 अनवाप्तं च लिप्सेत लब्धं च परिपालयेत् // 29 अशुभस्य चतुर्थांशस्त्रीनंशाननुवर्तते / लोकस्य सीमन्तकरी मर्यादा लोकभावनी / कृष्टपच्यैव पृथिवी भवन्त्योषधयस्तथा // 15 सम्यङ्गीता दण्डनीतिर्यथा माता यथा पिता // 30 अधं त्यक्त्वा यदा राजा नीत्यर्धमनुवर्तते। . यस्यां भवन्ति भूतानि तद्विद्धि भरतर्षभ / ततस्तु द्वापरं नाम स कालः संप्रवर्तते // 16 एष एव परो धर्मो यद्राजा दण्डनीतिमान् // 31 अशुभस्य तदा अधं द्वावंशावनुवर्तते / / तस्मात्कौरव्य धर्मेण प्रजाः पालय नीतिमान् / कृष्टपच्यैव पृथिवी भवत्यल्पफला तथा // 17 एवंवृत्तः प्रजा रक्षन्स्वर्ग जेतासि दुर्जयम् // 32 दण्डनीति परित्यज्य यदा कात्न्येन भूमिपः / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि प्रजा क्लिश्नात्ययोगेन प्रविश्यति तदा कलिः॥१८ सप्ततितमोऽध्यायः // 7 // कलावधर्मो भूयिष्ठं धर्मो भवति तु क्वचित् / / 71 सर्वेषामेव वर्णानां स्वधर्माच्यवते मनः // 19 युधिष्ठिर उवाच / शुद्रा भैक्षेण जीवन्ति ब्राह्मणाः परिचर्यया / योगक्षेमस्य नाशश्च वर्तते वर्णसंकरः // 20 केन वृत्तेन वृत्तज्ञ वर्तमानो महीपतिः / वैदिकानि च कर्माणि भवन्ति विगुणान्युत / सुखेनार्थान्सुखोदर्कानिह च प्रेत्य चाप्नुयात् // 1 ऋतवो नसुखाः सर्वे भवन्त्यामयिनस्तथा // 21 भीष्म उवाच / इसन्ति च मनुष्याणां स्वरवर्णमनांस्युत / इयं गुणानां षट्त्रिंशत्षट्त्रिंशद्गुणसंयुता / व्याधयश्च भवन्त्यत्र म्रियन्ते चागतायुषः // 22 यान्गुणांस्तु गुणोपेतः कुर्वन्गुणमवाप्नुयात् // 2 विधवाश्च भवन्त्यत्र नृशंसा जायते प्रजा / चरेद्धर्मानकटुको मुञ्चेत्स्नेहं न नास्तिकः / कचिद्वर्षति पर्जन्यः कचित्सस्यं प्ररोहति // 23 अनृशंसश्चरेदर्थं चरेत्काममनुद्धतः // 3 रसाः सर्वे क्षयं यान्ति यदा नेच्छति भूमिपः / प्रियं ब्रूयादकृपणः शूरः स्यादविकत्थनः / प्रजाः संरक्षितुं सम्यग्दण्डनीतिसमाहितः // 24 / दाता नापात्रवर्षी स्यात्प्रगल्भः स्यादनिष्टुरः // 4 राजा कृतयुगस्रष्टा त्रेताया द्वापरस्य च। संदधीत न चानायैर्विगृह्णीयान्न बन्धुभिः / युगस्य च चतुर्थस्य राजा भवति कारणम् // 25 नानाप्तैः कारयेच्चारं कुर्यात्कार्यमपीडया // 5 कृतस्य करणाद्राजा स्वर्गमत्यन्तमनुते / अर्थान्यान्न चासत्सु गुणान्यान्न चात्मनः / त्रेतायाः करणाद्राजा स्वर्गं नात्यन्तमश्नुते // 26 आदद्यान्न च साधुभ्यो नासत्पुरुषमाश्रयेत् // 6 प्रवर्तनाद्वापरस्य यथाभागमुपाते। नापरीक्ष्य नयेद्दण्डं न च मन्त्रं प्रकाशयेत् / कले प्रवर्तनाद्राजा पापमत्यन्तमनुते // 27 विसृजेन्न च लुब्धेभ्यो विश्वसेन्नापकारिषु // 7 -2083 -