Page Text
________________ 12. 69. 57] महाभारते [12. 70. 12 औषधानि च सर्वाणि मूलानि च फलानि च। अपालिताः प्रजा यस्य सर्वा धर्मविनाकृताः // 7 // चतुर्विधांश्च वैद्यान्वै संगृह्णीयाद्विशेषतः // 57 इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि नटाश्च नर्तकाश्चैव मल्ला मायाविनस्तथा। एकोनसप्ततितमोऽध्यायः // 69 // शोभयेयुः पुरवरं मोदयेयुश्च सर्वशः // 58 7. यतः शङ्का भवेच्चापि भृत्यतो वापि मश्रितः / युधिष्ठिर उवाच / पौरेभ्यो नृपतेर्वापि स्वाधीनान्कारयेत तान् / / 59 दण्डनीतिश्च राजा च समस्तौ तावुभावपि / कृते कर्मणि राजेन्द्र पूजयेद्धनसंचयैः / कस्य किं कुर्वतः सिद्धथै तन्मे ब्रूहि पितामह / / मानेन च यथार्हेण सान्त्वेन विविधेन च // 60 भीष्म उवाच / निर्वेदयित्वा तु परं हत्वा वा कुरुनन्दन / महाभाग्यं दण्डनीत्याः सिद्धैः शब्दैः सहेतुकैः / गतानृण्यो भवेद्राजा यथा शास्त्रेषु दर्शितम् // 61 शृणु मे शंसतो राजन्यथावदिह भारत // 2 राज्ञा सप्तैव रक्ष्याणि तानि चापि निबोध मे। दण्डनीतिः स्वधर्मेभ्यश्चातुर्वर्ण्य नियच्छति / आत्मामात्यश्च कोशश्च दण्डो मित्राणि चैव हि // 62 प्रयुक्ता स्वामिना सम्यगधर्मेभ्यश्च यच्छति // 3 तथा जनपदश्चैव पुरं च कुरुनन्दन / चातुर्वर्ण्य स्वधर्मस्थे मर्यादानामसंकरे / एतत्सप्तात्मकं राज्यं परिपाल्यं प्रयत्नतः // 63 दण्डनीतिकृते क्षेमे प्रजानामकुतोभये // 4 सोमे प्रयत्नं कुर्वन्ति त्रयो वर्णा यथाविधि / षामुण्यं च त्रिवर्ग च त्रिवर्गमपरं तथा / तस्माद्देवमनुष्याणां सुखं विद्धि समाहितम् // 5 यो वेत्ति पुरुषव्याघ्र स भुनक्ति महीमिमाम्॥६४ कालो वा कारणं राज्ञो राजा वा कालकारणम् / षाङ्गण्यमिति यत्प्रोक्तं तन्निबोध युधिष्ठिर / इति ते संशयो मा भूद्राजा कालस्य कारणम् / / संधायासनमित्येव यात्रासंधानमेव च // 65 दण्डनीत्या यदा राजा सम्यक्कास्न्येन वर्तते / विगृह्यासनमित्येव यात्रा संपरिगृह्य च / तदा कृतयुगं नाम कालः श्रेष्ठः प्रवर्तते / / 7 द्वैधीभावस्तथान्येषां संश्रयोऽथ परस्य च // 66 भवेत्कृतयुगे धर्मो नाधर्मो विद्यते क्वचित् / त्रिवर्गश्चापि यः प्रोक्तस्तमिहैकमनाः शृणु। सर्वेषामेव वर्णानां नाधर्मे रमते मनः / / 8 क्षयः स्थानं च वृद्धिश्च त्रिवर्गमपरं तथा // 67 योगक्षेमाः प्रवर्तन्ते प्रजानां नात्र संशयः / धर्मश्चार्थश्च कामश्च सेवितव्योऽथ कालतः / वैदिकानि च कर्माणि भवन्त्यविगुणान्युत // 9 धर्मेण हि महीपालश्चिरं पालयते महीम् // 68 ऋतवश्च सुखाः सर्वे भवन्त्युत निरामयाः / अस्मिन्नर्थे च यौ श्लोकौ गीतावङ्गिरसा स्वयम् / प्रसीदन्ति नराणां च स्वरवर्णमनांसि च // 10 यादवीपुत्र भद्रं ते श्रोतुमर्हसि तावपि // 69 / व्याधयो न भवन्त्यत्र नाल्पायुर्दश्यते नरः / कृत्वा सर्वाणि कार्याणि सम्यक्संपाल्य मेदिनीम् / विधवा न भवन्त्यत्र नृशंसो नाभिजायते // 11 पालयित्वा तथा पौरान्परत्र सुखमेधते // 70 अकृष्टपच्या पृथिवी भवन्त्योषधयस्तथा / किं तस्य तपसा राज्ञः किं च तस्याध्वरैरपि। / त्वक्पत्रफलमूलानि वीर्यवन्ति भवन्ति च // 12 - 2082 -
| SR No. | 004323 |
| Book Title | Mahabharat Samhita Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhandarkar Oriental Research Institute |
| Publisher | Bhandarkar Oriental Research Institute |
| Publication Year | 1974 |
| Total Pages | 864 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 19 MB |