________________ 12. 66. 27 ] महाभारते [12. 67. 11 धर्मारामान्धर्मपरान्ये न रक्षन्ति मानवान् / अनिन्द्रमबलं राष्ट्रं दस्यवोऽभिभवन्ति च // 2 पार्थिवाः पुरुषव्याघ्र तेषां पापं हरन्ति ते // 27 अराजकेषु राष्ट्रेषु धर्मो न व्यवतिष्ठते / ये च रक्षासहायाः स्युः पार्थिवानां युधिष्ठिर / परस्परं च खादन्ति सर्वथा धिगराजकम् // 3 ते चैवांशहराः सर्वे धर्मे परकृतेऽनघ // 28 इन्द्रमेनं प्रवृणुते यद्राजानमितिः श्रुतिः / सर्वाश्रमपदे ह्याहुर्गार्हस्थ्यं दीप्तनिर्णयम् / यथैवेन्द्रस्तथा राजा संपूज्यो भूतिमिच्छता // 4 पावनं पुरुषव्याघ्र यं वयं पर्युपास्महे // 29 / नाराजकेषु राष्ट्रेषु वस्तव्यमिति वैदिकम् / .. आत्मोपमस्तु भूतेषु यो वै भवति मानवः / / नाराजकेषु राष्ट्रेषु हव्यमग्निर्वहत्यपि // 5 न्यस्तदण्डो जितक्रोधः स प्रेत्य लभते सुखम्॥३० अथ चेदभिवर्तेत राज्यार्थी बलवत्तरः / धर्मोत्थिता सत्त्ववीर्या धर्मसेतुवटाकरा / अराजकानि राष्ट्राणि हतराजानि वा पुनः // 6 त्यागवाताध्वगा शीघ्रा नौस्त्वा संतारयिष्यति॥३१ प्रत्युद्गम्याभिपूज्यः स्यादेतदत्र सुमत्रितम् / . यदा निवृत्तः सर्वस्मात्कामो योऽस्य हृदि स्थितः / न हि पापात्पापतरमस्ति किंचिदराजकात् // 7 तदा भवति सत्त्वस्थस्ततो ब्रह्म समश्नुते // 32 स चेत्समनुपश्येत समग्रं कुशलं भवेत् / सुप्रसन्नस्तु भावेन योगेन च नराधिप / बलवान्हि प्रकुपितः कुर्यान्निःशेषतामपि // 8 धर्म पुरुषशार्दूल प्राप्स्यसे पालने रतः / / 33 भूयांसं लभते क्लेशं या गौर्भवति दुर्दुहा। वेदाध्ययनशीलानां विप्राणां साधुकर्मणाम् / सुदुहा या तु भवति नैव तां क्लेशयन्त्युत // 9 पालने यत्नमातिष्ठ सर्वलोकस्य चानघ // 34 यदतप्तं प्रणमति न तत्संतापयन्त्युत / वने चरति यो धर्ममाश्रमेषु च भारत / यच्च स्वयं नतं दारु न लत्सनामयन्त्यपि // 10 रक्षया तच्छतगुणं धर्म प्राप्नोति पार्थिवः // 35 एतयोपमया धीरः संनमेत बलीयसे / एष ते विविधो धर्मः पाण्डवश्रेष्ठ कीर्तितः / इन्द्राय स प्रणमते नमते यो बलीयसे // 11 अनुतिष्ठ त्वमेनं वै पूर्वैर्दृष्टं सनातनम् // 36 तस्माद्राजैव कर्तव्यः सततं भूतिमिच्छता / चातुराश्रम्यमेकाग्रः चातुर्वर्ण्य च पाण्डव / न धनार्थो न दारार्थस्तेषां येषामराजकम् // 12 धर्म पुरुषशार्दूल प्राप्स्यसे पालने रतः // 37 प्रीयते हि हरन्पापः परवित्तमराज के। इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि यदास्य उद्धरन्त्यन्ये तदा राजानमिच्छति // 13 षट्षष्टितमोऽध्यायः // 66 // पापा अपि तदा क्षेमं न लभन्ते कदाचन / 67 एकस्य हि द्वौ हरतो द्वयोश्च बहवोऽपरे // 14 युधिष्ठिर उवाच / अदासः क्रियते दासो ह्रियन्ते च बलास्त्रियः / चातुराश्रम्य उक्तोऽत्र चातुर्वर्ण्यस्तथैव च / एतस्मात्कारणाद्देवाः प्रजापालान्प्रचक्रिरे // 15 राष्ट्रस्य यत्कृत्यतमं तन्मे ब्रूहि पितामह // 1 राजा चेन्न भवेल्लोके पृथिव्यां दण्डधारकः / भीष्म उवाच / शूले मत्स्यानिवापक्ष्यन्दुर्बलान्बलवत्तराः // 16 राष्ट्रस्यैतत्कृत्यतमं राज्ञ एवाभिषेचनम् / अराजकाः प्रजाः पूर्व विनेशुरिति नः श्रुतम् / - 2076 -