________________ 12. 64. 23] शान्तिपर्व [ 12. 65.8 . द्रिपून्सर्वान्वसुमानप्रमेयः / पाल्यो युष्माभिर्लोकसिंहैरुदारै विपर्यये स्यादभावः प्रजानाम् // 1 न ब्राह्मणा न च लोकादिकर्ता न सद्धर्मा नादिधर्मा भवेयुः // 23 भुवः संस्कारं राजसंस्कारयोगइमामुर्वी न जयेद्विक्रमेण __मभैक्षचर्यां पालनं च प्रजानाम् / देवश्रेष्ठोऽसौ पुरा चेदमेयः / विद्याद्राजा सर्वभूतानुकम्पां चातुर्वण्यं चातुराश्रम्यधर्माः देहत्यागं चाहवे धर्ममत्र्यम् // 2 __ सर्वे न स्युब्रह्मणो वै विनाशात् // 24 . त्यागं श्रेष्ठं मुनयो वै वदन्ति दृष्टा धर्माः शतधा शाश्वतेन सर्वश्रेष्ठो यः शरीरं त्यजेत / क्षात्रेण धर्मेण पुनः प्रवृत्ताः। नित्यं त्यक्तं राजधर्मेषु सर्व युगे युगे ह्यादिधर्माः प्रवृत्ता ___ प्रत्यक्षं ते भूमिपालाः सदैते // 3 ___ लोकज्येष्ठं क्षत्रधर्म वदन्ति / / 25 बहुश्रुत्या गुरुशुश्रूषया वा आत्मत्यागः सर्वभूतानुकम्पा परस्य वा संहननाद्वदन्ति / / - लोकज्ञानं मोक्षणं पालनं च / नित्यं धर्म क्षत्रियो ब्रह्मचारी विषण्णानां मोक्षणं पीडितानां __ चरेदेको ह्याश्रमं धर्मकामः // 4 क्षात्रे धर्मे विद्यते पार्थिवानाम् // 26 सामान्यार्थे व्यवहारे प्रवृत्ते निर्मर्यादाः काममन्युप्रवृत्ता प्रियाप्रिये वर्जयन्नेव यत्नात् / चातुर्वर्ण्यस्थापनात्पालनाच्च भीता राज्ञो नाधिगच्छन्ति पापम् / शिष्टाश्चान्ये सर्वधर्मोपपन्नाः तैस्तैर्योगैर्नियमैरौरसैश्च // 5 सर्वोद्योगैराश्रमं धर्ममाहुः - साध्वाचाराः साधु धर्मं चरन्ति // 27 त्रिवत्परिपाल्यानि लिङ्गधर्मेण पार्थिवैः / _क्षात्रं ज्येष्ठं सर्वधर्मोपपन्नम् / गोके भूतानि सर्वाणि विचरन्ति न संशयः // 28 स्वं स्वं धर्म ये न चरन्ति वर्णा स्तांस्तान्धर्मानयथावद्वदन्ति // 6 उर्वधर्मपरं क्षत्रं लोकज्येष्ठं सनातनम् / श्वदक्षरपर्यन्तमक्षरं सर्वतोमुखम् // 29 निर्मर्यादे नित्यमर्थे विनष्टा नाहुस्तान्वै पशुभूतान्मनुष्यान् / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि यथा नीतिं गमयत्यर्थलोभा.... चतुःषष्टितमोऽध्यायः // 64 // च्छ्रेयांस्तस्मादाश्रमः क्षत्रधर्मः // 7 त्रैविद्यानां या गतिर्ब्राह्मणानां इन्द्र उवाच। __यश्चैवोक्तोऽथाश्रमो ब्राह्मणानाम् / एवंवीर्यः सर्वधर्मोपपन्नः एतत्कर्म ब्राह्मणस्याहुरग्र्यक्षात्रः श्रेष्ठः सर्वधर्मेषु धर्मः। मन्यत्कुर्वशूद्रवच्छत्रवध्यः // 8 1.मा. 260 - 2073 -