________________ 12. 59.1] महाभारते [12. 59. 29 धर्मेणैव प्रजाः सर्वा रक्षन्ति च परस्परम् // 14 वैशंपायन उवाच / पालयानास्तथान्योन्यं नरा धर्मेण भारत / ततः काल्यं समुत्थाय कृतपौर्वाहिकक्रियाः / खेदं परममाजग्मुस्ततस्तान्मोह आविशत् // 15 ययुस्ते नगराकारै रथैः पाण्डवयादवाः // 1 ते मोहवशमापन्ना मानवा मनुजर्षभ / प्रपद्य च कुरुक्षेत्रं भीष्ममासाद्य चानघम् / प्रतिपत्तिविमोहाच धर्मस्तेषामनीनशत् / / 16 सुखां च रजनी पृष्ट्वा गाङ्गेयं रथिनां वरम् / / 2 नष्टायां प्रतिपत्तौ तु मोहवश्या नरास्तदा / व्यासादीनभिवायन्सर्वैस्तैश्चाभिनन्दिताः / लोभस्य वशमापन्नाः सर्वे भारतसत्तम // 17 निषेदुरभितो भीष्मं परिवार्य समन्ततः / / 3 अप्राप्तस्याभिमशं तु कुर्वन्तो मनुजास्ततः / ततो राजा महातेजा धर्मराजो युधिष्ठिरः / कामो नामापरस्तत्र समपद्यत वै प्रभो // 18 अब्रवीत्पाञ्जलिर्भीष्मं प्रतिपूज्याभिवाद्य च // 4 तांस्तु कामवशं प्राप्तारागो नाम समस्पृशत् / य एष राजा-राजेति शब्दश्चरति भारत / रक्ताश्च नाभ्यजानन्त कार्याकार्य युधिष्ठिर // 19 कथमेष समुत्पन्नस्तन्मे ब्रूहि पितामह // 5 अगम्यागमनं चैव वाच्यावाच्यं तथैव च / . तुल्यपाणिशिरोग्रीवस्तुल्यबुद्धीन्द्रियात्मकः / भक्ष्याभक्ष्यं च राजेन्द्र दोषादोषं च नात्यजन्॥२० तुल्यदुःखसुखात्मा च तुल्यपृष्ठभुजोदरः 6 विप्लुते नरलोकेऽस्मिंस्ततो ब्रह्म ननाश ह / तुल्यशुक्रास्थिमजश्च तुल्यमांसासृगेव च / नाशाच्च ब्रह्मणो राजन्धर्मो नाशमथागमत् / / 21 निःश्वासोच्छ्रासतुल्यश्च तुल्यप्राणशरीरवान् // 7 / नष्टे ब्रह्मणि धर्मे च देवाखासमथागमन् / समानजन्ममरणः समः सर्वगुणैर्नृणाम् / ते त्रस्ता नरशार्दूल ब्रह्माणं शरणं ययुः // 22 विशिष्टबुद्धीशूरांश्च कथमेकोऽधितिष्ठति // 8 प्रपद्य भगवन्तं ते देवा लोकपितामहम् / कथमेको महीं कृत्स्नां वीरशूरार्यसंकुलाम् / ऊचुः प्राञ्जलयः सर्वे दुःखशोकभयार्दिताः // 23 रक्षत्यपि च लोकोऽस्य प्रसादमभिवाञ्छति / / 9 भगवन्नरलोकस्थं नष्टं ब्रह्म सनातनम् / एकस्य च प्रसादेन कृत्स्नो लोकः प्रसीदति / लोभमोहादिभि वैस्ततो नो भयमाविशत् // 25 व्याकुलेसाकुलः सजा भवतीति विनिश्चयः // 18 ब्रह्मणश्च प्रणाशेन धर्मोऽप्यनशदीश्वर / एतदिच्छाम्यहं सर्व तत्त्वेन भरतर्षभ / / ततः स्म समतां याता मत्यैत्रिभुवनेश्वर // 25 श्रोतुं तन्मे यथातत्त्वं प्रब्रूहि वदतां वर // 11 अधो हि वर्षमस्माकं मास्तूलप्रवर्षिणः। नैतत्कारणमल्यं हि भविष्यति विशां पते / क्रियाव्युपरमात्तेषां ततोऽगच्छामः संशयम् // 25 यदेकस्मिञ्जगत्सर्वं देववद्याति संनतिम् // 12 अत्र निःश्रेयसं यन्नस्तद्ध्यायख पितामह / भीष्म उवाच / त्वत्प्रभावसमुत्थोऽसौ प्रभावो नो विनश्यति // 27 नियतस्त्वं नरश्रेष्ठ शृणु सर्वमशेषतः / तानुवाच सुरान्सर्वान्स्वयंभूभंगवांस्ततः / यथा राज्यं समुत्पन्नमादी कृतयुगेऽभवत् // 13 / श्रेयोऽहं चिन्तयिष्यामि व्येतु वो भीः सुरर्षभाः।।२८ नैव राज्यं न राजासीन दण्डो न च दण्डिकः। / ततोऽध्यायसहस्राणां शतं चक्रे स्वबुद्धिजम् / / - 2062 -