Page Text
________________ 12. 58. 4] शान्तिपर्व [12. 58. 30 राज्ञां राजीवताम्राक्ष साधनं चात्र वै शृणु / / 4 हृदि यच्चास्य जिह्म स्यात्कारणार्थं च यद्भवेत्॥१९ चारश्च प्रणिधिश्चैव काले दानममत्सरः / यच्चास्य कार्यं वृजिनमार्जवेनैव धार्यते / युक्त्यादानं न चादानमयोगेन युधिष्ठिर // 5 दम्भनार्थाय लोकस्य धर्मिष्ठामाचरेस्क्रियाम् // 20 सतां संग्रहणं शौर्य दाक्ष्यं सत्यं प्रजाहितम् / राज्यं हि सुमहत्तत्रं दुर्धार्यमकृतात्मभिः / अनार्जवैराजवैश्च शत्रुपक्षस्य भेदनम् // 6 न शक्यं मृदुना वोढुमाघातस्थानमुत्तमम् / / 21 साधूनामपरित्यागः कुलीनानां च धारणम् / राज्यं सर्वामिषं नित्यमार्ज वेनेह धार्यते / निचयश्च निचेयानां सेवा बुद्धिमतामपि // 7 तस्मान्मिश्रेण सततं वर्तितव्यं युधिष्ठिर // 22 बलानां हर्षणं नित्यं प्रजानामन्यवेक्षणम् / यद्यप्यस्य विपत्तिः स्याद्रक्षमाणस्य वै प्रजाः / कार्येष्वखेदः कोशस्य तथैव च विवर्धनम् // 8 सोऽप्यस्य विपुलो धर्म एवंवृत्ता हि भूमिपाः // 23 पुरगुप्तिरविश्वासः पौरसंघातभेदनम् / एष ते राजधर्माणां लेशः समनुवर्णितः / केतनानां च जीर्णानामवेक्षा चैव सीदताम् / / 9 भूयस्ते यत्र संदेहस्तब्रूहि वदतां वर // 24 द्विविधस्य च दण्डस्य प्रयोगः कालचोदितः / वैशंपायन उवाच / अरिमध्यस्थमित्राणां यथानच्चान्ववेक्षणम् / / 10 ततो व्यासश्च भगवान्देवस्थानोऽश्मना सह / उपजापश्च भृत्यानामात्मनः परदर्शनात् / वासुदेवः कृपश्चैव सात्यकिः संजयस्तथा // 25 अविश्वासः स्वयं चैव परस्याश्वासनं तथा // 11 / साधु साध्विति संहृष्टाः पुष्यमाणैरिवाननैः / / नीतिधर्मानुसरणं नित्यमुत्थानमेव च / अस्तुवंस्ते नरव्याघ्र भीष्मं धर्मभृतां वरम् // 26 रिपूणामनवज्ञानं नित्यं चानार्यवर्जनम् // 12 / ततो दीनमना भीष्ममुवाच कुरुसत्तमः / उत्थानं हि नरेन्द्राणां बृहस्पतिरभाषत / नेत्राभ्यामश्रुपूर्णाभ्यां पादौ तस्य शनैः स्पृशन्॥२७ राजधर्मस्य यन्मूलं श्लोकांश्चात्र निबोध मे / / 13 / श्व इदानीं स्वसंदेहं प्रक्ष्यामि त्वा पितामह / उत्थानेनामृतं लब्धमुत्थानेनासुरा हताः। उपैति सविताप्यस्तं रसमापीय पार्थिवम् // 28 उत्थानेन महेन्द्रेण श्रेष्ठयं प्राप्तं दिवीह च // 14 ततो द्विजातीनभिवाद्य केशवः उत्थानधीरः पुरुषो वाग्धीरानधितिष्ठति / कृपश्च ते चैव युधिष्ठिरादयः / उत्थानधीरं वाग्धीरा रमयन्त उपासते // 15 प्रदक्षिणीकृत्य महानदीसुतं उत्थानहीनो राजा हि बुद्धिमानपि नित्यशः / ___ ततो रथानारुरहुर्मुदा युताः // 29 धर्षणीयो रिपूणां स्याद्भुजंग इव निर्विषः / / 16 दृषद्वतीं चाप्यवगाह्य सुवताः न च शत्रुरवज्ञेयो दुर्बलोऽपि बलीयसा / कृतोदकार्याः कृतजप्यमङ्गलाः / अल्पोऽपि हि दहत्यग्निर्विषमल्पं हिनस्ति च // 17 उपास्य संध्यां विधिवत्परंतपाएकाश्वेनापि संभूतः शत्रुर्दुर्गसमाश्रितः / स्ततः पुरं ते विविशुर्गजाह्वयम् // 30 तं तं तापयते देशमपि राज्ञः समृद्धिनः // 18 इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि राज्ञो रहस्यं यद्वाक्यं जयार्थं लोकसंग्रहः / अष्टपञ्चाशोऽध्यायः // 58 // - 2061 -
| SR No. | 004323 |
| Book Title | Mahabharat Samhita Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhandarkar Oriental Research Institute |
| Publisher | Bhandarkar Oriental Research Institute |
| Publication Year | 1974 |
| Total Pages | 864 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 19 MB |