________________ 12. 23. 16 ] महाभारते [ 12. 24.24 प्राप्तवान्परमां सिद्धिं दक्षः प्राचेतसो यथा // 16 सुद्युम्नस्त्वन्तपालेभ्यः श्रुत्वा लिखितमागतम् / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि अभ्यगच्छत्सहामात्यः पद्भ्यामेव नरेश्वरः // 12 त्रयोविंशोऽध्यायः॥ 23 // तमब्रवीत्समागत्य स राजा ब्रह्मवित्तमम् / किमागमनमाचक्ष्व भगवन्कृतमेव तत् // 13 युधिष्ठिर उवाच। एवमुक्तः स विप्रर्षिः सुगुम्नमिदमब्रवीत् / भगवन्कर्मणा केन सुद्युम्नो वसुधाधिपः / प्रतिश्रौषि करिष्येति श्रुत्वा तत्कर्तुमर्हसि // 14 संसिद्धिं परमां प्राप्तः श्रोतुमिच्छामि तं नृपम् // 1 अनिसृष्टानि गुरुणा फलानि पुरुषर्षभ / व्यास उवाच / भक्षितानि मया राजंस्तत्र मां शाधि माचिरम् // 10 अत्राप्युदाहरन्तीममितिहासं पुरातनम् / सुद्युम्न उवाच / शङ्खश्च लिखितश्चास्तां भ्रातरौ संयतव्रतौ // 2 प्रमाणं चेन्मतो राजा भवतो दण्डधारणे। तयोरावसथावास्तां रमणीयौ पृथक्पृथक् / / अनुज्ञायामपि तथा हेतुः स्याब्राह्मणर्षभ // 16 नित्यपुष्पफलैर्वृक्षैरुपेतौ बाहुदामनु // 3 स भवानभ्यनुज्ञातः शुचिकर्मा महाव्रतः / ततः कदाचिल्लिखितः शङ्खस्याश्रममागमत् / ब्रूहि कामानतोऽन्यांस्त्वं करिष्यामि हि ते वचः॥१॥ यदृच्छयापि शङ्खोऽथ निष्क्रान्तोऽभवदाश्रमात् // 4 व्यास उवाच / सोऽभिगम्याश्रमं भ्रातुः शङ्खस्य लिखितस्तदा / छन्द्यमानोऽपि ब्रह्मर्षिः पार्थिवेन महात्मना / फलानि शातयामास सम्यक्परिणतान्युत // 5 नान्यं वै वरयामास तस्माद्दण्डाहते वरम् // 18 तान्युपादाय विस्रब्धो भक्षयामास स द्विजः / ततः स पृथिवीपालो लिखितस्य महात्मनः / तस्मिंश्च भक्षयत्येव शङ्खोऽप्याश्रममागमत् // 6 करौ प्रच्छेदयामास धृतदण्डो जगाम सः // 19 भक्षयन्तं तु तं दृष्ट्वा शङ्खो भ्रातरमब्रवीत् / स गत्वा भ्रातरं शङ्खमार्तरूपोऽब्रवीदिदम् / कुतः फलान्यवाप्तानि हेतुना केन खादसि // 7 धृतदण्डस्य दुर्बुद्धर्भगवन्क्षन्तुमर्हसि / / 20 सोऽब्रवीद्धातरं ज्येष्ठमुपस्पृश्याभिवाद्य च / शङ्ख उवाच। इत एव गृहीतानि मयेति प्रहसन्निव // 8 न कुप्ये तव धर्मज्ञ न च दूषयसे मम / तमब्रवीत्तदा शङ्खस्तीव्रकोपसमन्वितः / धर्मस्तु ते व्यतिक्रान्तस्ततस्ते निष्कृतिः कृता // 2 स्तेयं त्वया कृतमिदं फलान्याददता स्वयम् / स गत्वा बाहुदां शीघ्रं तर्पयस्व यथाविधि / गच्छ राजानमासाद्य स्वकर्म प्रथयस्व वै // 9 देवान्पितॄनृषींश्चैव मा चाधर्मे मनः कृथाः // 2 अदत्तादानमेवेदं कृतं पार्थिवसत्तम / व्यास उवाच / स्तेनं मां त्वं विदित्वा च स्वधर्ममनुपालय / / | तस्य तद्वचनं श्रुत्वा शङ्खस्य लिखितस्तदा / शीघ्रं धारय चौरस्य मम दण्डं नराधिप // 10 अवगाह्यापगां पुण्यामुदकार्धं प्रचक्रमे // 23 इत्युक्तस्तस्य वचनात्सुद्युम्नं वसुधाधिपम् / प्रादुरास्तां ततस्तस्य करो जलजसंनिभौ / अभ्यगच्छन्महाबाहो लिखितः संशितव्रतः // 11 / ततः स विस्मितो भ्रातुर्दर्शयामास तौ करौ // 2 // -2012 -