________________ 12. 14. 3] महाभारते [12. 14. 33 सिंहशार्दूलसदृशैरिणैरिव यूथपम् // 3 त्वयेयं पृथिवी लब्धा नोत्कोचेन तथाप्युत // 18 अभिमानवती नित्यं विशेषेण युधिष्ठिरे / यत्तद्लममित्राणां तथा वीरसमुद्यतम् / लालिता सततं राज्ञा धर्मज्ञा धर्मदर्शिनी // 4 हस्त्यश्वरथसंपन्नं त्रिभिर महत्तरम् // 19 आमत्रय विपुलश्रोणी साम्ना परमवल्गुना / रक्षितं द्रोणकर्णाभ्यामश्वत्थाम्ना कृपेण च / भर्तारमभिसंप्रेक्ष्य ततो वचनमब्रवीत् // 5 तत्त्वया निहतं वीर तस्माद्भुत वसुंधराम् / / 20 इमे ते भ्रातरः पार्थ शुष्यन्त स्तोकका इव / जम्बूद्वीपो महाराज नानाजनपदायुतः।। वावाश्यमानास्तिष्ठन्ति न चैनानभिनन्दसे // 6 त्वया पुरुषशार्दूल दण्डेन मृदितः प्रभो // 21 नन्दयैतान्महाराज मत्तानिव महाद्विपान् / जम्बूद्वीपेन सदृशः क्रौञ्चद्वीपो नराधिप / उपपन्नेन वाक्येन सततं दुःखभागिनः // 7 अपरेण महामेरोर्दण्डेन मृदितस्त्वया // 22 कथं द्वैतवने राजन्पूर्वमुक्त्वा तथा वचः / क्रौञ्चद्वीपेन सदृशः शाकद्वीपो नराधिप / भ्रातृनेतान्स्म सहिताशीतवातातपादितान् // 8 पूर्वेण तु महामेरोर्दण्डेन मृदितस्त्वया // 23 वयं दुर्योधनं हत्वा मृधे भोक्ष्याम मेदिनीम् / उत्तरेण महामेरोः शाकद्वीपेन संमितः / संपूर्णां सर्वकामानामाहवे विजयैषिणः // 9 भद्राश्वः पुरुषव्याघ्र दण्डेन मृदितस्त्वया // 24 विरथांश्च रथान्कृत्वा निहत्य च महागजान् / द्वीपाश्च सान्तरद्वीपा नानाजनपदालयाः / संस्तीर्य च रथैर्भूमि ससादिभिररिंदमाः॥ 10 विगाह्य सागरं वीर दण्डेन मृदितास्त्वया // 25 यजतां विविधैर्यज्ञैः समृद्धैराप्तदक्षिणैः / एतान्यप्रतिमानि त्वं कृत्वा कर्माणि भारत / वनवासकृतं दुःखं भविष्यति सुखाय नः // 11 न प्रीयसे महाराज पूज्यमानो द्विजातिभिः // 26 इत्येतानेवमुक्त्वा त्वं स्वयं धर्मभृतां वर / स त्वं भ्रातृनिमान्दृष्ट्वा प्रतिनन्दस्व भारत / कथमद्य पुनर्वीर विनिहंसि मनांस्युत // 12 ऋषभानिव संमत्तान्गजेन्द्रानूर्जितानिव // 27 न क्लीबो वसुधां भुङ्क्ते न लीबो धनमश्नुते / अमरप्रतिमाः सर्वे शत्रुसाहाः परंतपाः / न क्लीबस्य गृहे पुत्रा मत्स्याः पङ्क इवासते॥ 13 एकोऽपि हि सुखायैषां क्षमः स्यादिति मे मतिः॥२८ नादण्डः क्षत्रियो भाति नादण्डो भूतिमश्रुते।। किं पुनः पुरुषव्याघ्राः पतयो मे नरर्षभाः / नादण्डस्य प्रजा राज्ञः सुखमेधन्ति भारत // 14 समस्तानीन्द्रियाणीव शरीरस्य विचेष्टने // 29 मित्रता सर्वभूतेषु दानमध्ययनं तपः / अनृतं माब्रवीच्छ्रशूः सर्वज्ञा सर्वदर्शिनी / ब्राह्मणस्यैष धर्मः स्यान्न राज्ञो राजसत्तम // 15 युधिष्ठिरस्त्वां पाञ्चालि सुखे धास्यत्यनुत्तमे // 30 असतां प्रतिषेधश्च सतां च परिपालयन् / हत्वा राजसहस्राणि बहून्याशुपराक्रमः / एष राज्ञां परो धर्मः समरे चापलायनम् // 16 तद्वयर्थं संप्रपश्यामि मोहात्तव जनाधिप / 31 यस्मिन्क्षमा च क्रोधश्च दानादाने भयाभये / येषामुन्मत्तको ज्येष्ठः सर्वे तस्योपचारिणः / निग्रहानुग्रहौ चोभौ स वै धर्मविदुच्यते // 17 तवोन्मादेन राजेन्द्र सोन्मादाः सर्वपाण्डवाः॥३२ न श्रुतेन न दानेन न सान्त्वेन न चेज्यया। यदि हि स्युरनुन्मत्ता भ्रातरस्ते जनाधिप। - 2002 -