________________ 11. 5. 4] महाभारते [11. 6.7 सिंहव्याघ्रगजाकारैरतिघोरैर्महाशनैः / अभीप्सति च तां नित्यमतृप्तः स पुनः पुनः / समन्तात्संपरिक्षिप्तं मृत्योरपि भयप्रदम् // 4 न चास्य जीविते राजनिर्वेदः समजायत // 18 तदस्य दृष्ट्वा हृदयमुद्वेगमगमत्परम् / तत्रैव च मनुष्यस्य जीविताशा प्रतिष्ठिता / अभ्युच्छ्यश्च रोम्णां वै विक्रियाश्च परंतप // 5 कृष्णाः श्वेताश्च तं वृक्षं कुट्टयन्ति स्म मूषकाः॥१९ स तद्वनं व्यनुसरन्विप्रधावन्नितस्ततः / व्यालैश्च वनदुर्गान्ते स्त्रिया च परमोग्रया। वीक्षमाणो दिशः सर्वाः शरणं व भवेदिति // 6 कूपाधस्ताच्च नागेन वीनाहे कुञ्जरेण च // 20 स तेषां छिद्रमन्विच्छन्द्रुतो भयपीडितः / वृक्षप्रपाताच्च भयं मूषकेभ्यश्च पञ्चमम् / न च निर्याति वै दूरं न च तैर्विप्रयुज्यते // 7 मधुलोभान्मधुकरैः षष्ठमाहुर्महद्भयम् // 21 . अथापश्यद्वनं घोरं समन्ताद्वागुरावृतम् / एवं स वसते तत्र क्षिप्तः संसारसागरे। बाहुभ्यां संपरिष्वक्तं स्त्रिया परमघोरया // 8 न चैव जीविताशायां निर्वेदमुपगच्छति // 22 पञ्चशीर्षधरै गैः शैलैरिव समुन्नतैः / इति श्रीमहाभारते स्त्रीपर्वणि नभःस्पृशैर्महावृक्षैः परिक्षिप्तं महावनम् / / 9 - पञ्चमोऽध्यायः // 5 // वनमध्ये च तत्राभूदुदपानः समावृतः / वल्लीभिस्तृणछन्नाभिगूढाभिरभिसंवृतः / / 10 पपात स द्विजस्तत्र निगूढे सलिलाशये / धृतराष्ट्र उवाच / विलग्नश्चाभवत्तस्मिल्लतासंतानसंकटे / / 11 अहो खलु महदुःखं कृच्छ्रवासं वसत्यसौ / पनसस्य यथा जातं वृन्तबद्धं महाफलम् / कथं तस्य रतिस्तत्र तुष्टिर्वा वदतां वर / / 1 स तथा लम्बते तत्र ऊर्ध्वपादो ह्यधःशिराः // 12 स देशः क्व नु यत्रासौ वसते धर्मसंकटे / अथ तत्रापि चान्योऽस्य भूयो जात उपद्रवः / कथं वा स विमुच्येत नरस्तस्मान्महाभयात् // 2 कूपवीनाहवेलायामपश्यत महागजम् / / 13 एतन्मे सर्वमाचक्ष्व साधु चेष्टामहे तथा / षड्वक्त्रं कृष्णशबलं द्विषकपदचारिणम् / कृपा मे महती जाता तस्याभ्युद्धरणेन हि // 3 क्रमेण परिसर्पन्तं वल्लीवृक्षसमावृतम् // 14 . विदुर उवाच। तस्य चापि प्रशाखासु वृक्षशाखावलम्बिनः / उपमानमिदं राजन्मोक्षविद्भिरुदाहृतम् / नानारूपा मधुकरा घोररूपा भयावहाः / / सुगति विन्दते येन परलोकेषु मानवः // 4 आसते मधु संभृत्य पूर्वमेव निकेतजाः // 15 यत्तदुच्यति कान्तारं महत्संसार एव सः / भूयो भूयः समीहन्ते मधूनि भरतर्षभ / वनं दुर्ग हि यत्त्वेतत्संसारगहनं हि तत् // 5 स्वादनीयानि भूतानां न कुर्बालोऽपि तृप्यते // 16 ये च ते कथिता व्याला व्याधयस्ते प्रकीर्तिताः। तेषां मधूनां बहुधा धारा प्रस्रवते सदा। या सा नारी बृहत्काया अधितिष्ठति तत्र वै / तां लम्बमानः स पुमान्धारां पिबति सर्वदा।। तामाहुस्तु जरां प्राज्ञा वर्णरूपविनाशिनीम् // 6 न चास्य तृष्णा विरता पिबमानस्य संकटे // 17 / यस्तत्र कूपो नृपते स तु देहः शरीरिणाम् / - 1964 - तामा