________________ 11. 3. 11] स्त्रीपर्व [11. 5. 3 अथ वा परिभुज्यन्तमेवं देहाः शरीरिणाम् // 11 / ततः प्राप्तोत्तरे काले व्याधयश्चापि तं तथा। गर्भस्थो वा प्रसूतो वाप्यथ वा दिवसान्तरः।। उपसर्पन्ति जीवन्तं बध्यमानं स्वकर्मभिः // 7 अर्धमासगतो वापि मासमात्रगतोऽपि वा // 12 बद्धमिन्द्रियपाशैस्तं सङ्गस्वादुभिरातुरम् / संवत्सरगतो वापि द्विसंवत्सर एव वा। व्यसनान्युपवर्तन्ते विविधानि नराधिप / यौवनस्थोऽपि मध्यस्थो वृद्धो वापि विपद्यते // 13 बध्यमानश्च तैर्भूयो नैव तृप्तिमुपैति सः // 8 प्राकर्मभिस्तु भूतानि भवन्ति न भवन्ति च। अयं न बुध्यते तावद्यमलोकमथागतम् / एवं सांसिद्धिके लोके किमर्थमनुतप्यसे / 14 यमदूतैर्विकृष्यंश्च मृत्यु कालेन गच्छति // 9 यथा च सलिले राजन्क्रीडार्थमनुसंचरन् / वाग्धीनस्य च यन्मात्रमिष्टानिष्टं कृतं मुखे / उन्मज्जेच्च निमज्जेच्च किंचित्सत्त्वं नराधिप // 15. भूय एवात्मनात्मानं बध्यमानमुपेक्षते // 10 एवं संसारगहनादुन्मज्जननिमज्जनात् / अहो विनिकृतो लोको लोभेन च वशीकृतः / कर्मभोगेन बध्यन्तः क्लिश्यन्ते येऽल्पबुद्धयः // 16 लोभक्रोधमदोन्मत्तो नात्मानमवबुध्यते // 11 ये तु प्राज्ञाः स्थिताः सत्ये संसारान्तगवेषिणः / कुलीनत्वेन रमते दुष्कुलीनान्विकुत्सयन् / समागमज्ञा भूतानां ते यान्ति ,परमां गतिम् // 17 धनदर्पण दृप्तश्च दरिद्रान्परिकुत्सयन् // 12 ___ इति श्रीमहाभारते स्त्रीपर्वणि मूर्खानिति परानाह नात्मानं समवेक्षते / तृतीयोऽध्यायः // 3 // शिक्षां क्षिपति चान्येषां नात्मानं शास्तुमिच्छति / / अध्रुवे जीवलोकेऽस्मिन्यो धर्ममनुपालयन् / धृतराष्ट्र उवाच / जन्मप्रभृति वर्तेत प्राप्नुयात्परमां गतिम् // 14 कथं संसारगहनं विज्ञेयं वदतां वर / एवं सर्व विदित्वा वै यस्तत्त्वमनुवर्तते / एतदिच्छाम्यहं श्रोतुं तत्त्वमाख्याहि पृच्छतः // 1 / स प्रमोक्षाय लभते पन्थानं मनुजाधिप // 15 ... विदुर उवाच / इति श्रीमहाभारते स्त्रीपर्वणि जन्मप्रभृति भूतानां क्रियाः सर्वाः शृणु प्रभो। चतुर्थोऽध्यायः // 4 // पूर्वमेवेह कलले वसते किंचिदन्तरम् // 2 ततः स पञ्चमेऽतीते मासे मांसं प्रकल्पयेत् / धृतराष्ट्र उवाच / ततः सर्वाङ्गसंपूर्णो गर्भो मासे प्रजायते // 3 यदिदं धर्मगहनं बुद्ध्या समनुगम्यते / अमेध्यमध्ये वसति मांसशोणितलेपने / एतद्विस्तरशः सर्वं बुद्धिमार्ग प्रशंस मे // 1 ततस्तु वायुवेगेन ऊर्ध्वपादो ह्यधःशिराः // 4 विदुर उवाच / पोनिद्वारमुपागम्य बहून्लेशान्समृच्छति / अत्र ते वर्तयिष्यामि नमस्कृत्वा स्वयंभुवे / पोनिसंपीडनाच्चैव पूर्वकर्मभिरन्वितः // 5 यथा संसारगहनं वदन्ति परमर्षयः // 2 तस्मान्मुक्तः स संसारादन्यान्पश्यत्युपद्रवान् / कश्चिन्महति संसारे वर्तमानो द्विजः किल / महास्तमुपसर्पन्ति सारमेया इवामिषम् // 6 वनं दुर्गमनुप्राप्तो महत्क्रव्यादसंकुलम् // 3 - 1963 -