________________ 9. 4. 22 ] शल्यपर्व [9. 4. 50 युधिष्ठिरं कथं पश्चादनुयास्यामि दासवत् // 22 / अपि तैः संगतं मागं वयमप्यारुहेमहि // 37 कयं भुक्त्वा स्वयं भोगान्दत्त्वा दायांश्च पुष्कलान् / पितामहेन वृद्धेन तथाचार्येण धीमता। कृपणं वर्तयिष्यामि कृपणैः सह जीविकाम् // 23 जयद्रथेन कर्णेन तथा दुःशासनेन च // 38 नाभ्यसूयामि ते वाक्यमुक्तं स्निग्धं हितं त्वया। घटमाना मदर्थेऽस्मिन्हताः शूरा जनाधिपाः / न तु संधिमहं मन्ये प्राप्तकालं कथंचन // 24 शेरते लोहिताक्ताङ्गाः पृथिव्यां शरविक्षताः // 39 सुनीतमनुपश्यामि सुयुद्धेन परंतप / उत्तमास्त्रविदः शूरा यथोक्तक्रतुयाजिनः / नायं क्लीबयितुं कालः संयोद्धं काल एव नः // 25 त्यक्त्वा प्राणान्यथान्यायमिन्द्रसद्मसु धिष्ठिताः॥४० इष्टं मे बहुभिर्यज्ञैर्दत्ता विप्रेषु दक्षिणाः। . तैस्त्वयं रचितः पन्था दुर्गमो हि पुनर्भवेत् / प्राप्ताः क्रमश्रुता वेदाः शत्रूणां मूर्ध्नि च स्थितम् / / संपतद्भिर्महावेगैरितो याद्भिश्च सद्गतिम् // 41 / मृत्या मे सुभृतास्तात दीनश्चाभ्युद्धृतो जनः / ये मदर्थे हताः शूरास्तेषां कृतमनुस्मरन् / यातानि परराष्ट्राणि स्वराष्ट्रमनुपालितम् // 27 ऋणं तत्प्रतिमुश्चानो न राज्ये मन आदधे // 42 मुक्ताश्च विविधा भोगास्त्रिवर्गः सेवितो मया। पातयित्वा वयस्यांश्च भ्रातृनथ पितामहान् / पितॄणां गतमानृण्यं क्षत्रधर्मस्य चोभयोः // 28 जीवितं यदि रक्षेयं लोको मां गर्हयेवम् // 43 न ध्रुवं सुखमस्तीह कुतो राज्यं कुतो यशः / / कीदृशं च भवेद्राज्यं मम हीनस्य बन्धुभिः / रह कीर्तिर्विधातव्या सा च युद्धेन नान्यथा // 29 सखिभिश्च सुहृद्भिश्च प्रणिपत्य च पाण्डवम् // 44 गृहे यत्क्षत्रियस्यापि निधनं तद्विगर्हितम् / सोऽहमेतादृशं कृत्वा जगतोऽस्य पराभवम् / अधर्मः सुमहानेष यच्छय्यामरणं गृहे // 30 सुयुद्धेन ततः स्वर्गं प्राप्स्यामि न तदन्यथा // 45 अरण्ये यो विमुञ्चेत संग्रामे वा तनुं नरः / एवं दुर्योधनेनोक्तं सर्वे संपूज्य तद्वचः / तूनाहृत्य महतो महिमानं स गच्छति // 31 साधु साध्विति राजानं क्षत्रियाः संबभापिरे॥४६ कृपणं विलपन्ना” जरयाभिपरिप्लुतः / पराजयमशोचन्तः कृतचित्ताश्च विक्रमे / नियते रुदतां मध्ये ज्ञातीनां न स पूरुषः / / 32 सर्वे सुनिश्चिता यो मुद्ग्रमनसोऽभवन् // 47 यक्त्वा तु विविधान्भोगान्प्राप्तानां परमां गतिम् / ततो वाहान्समाश्वास्य सर्वे युद्धाभिनन्दिनः / अपीदानीं सुयुद्धेन गच्छेयं सत्सलोकताम् // 33 ऊने द्वियोजने गत्वा प्रत्यतिष्ठन्त कौरवाः // 48 शूराणामार्यवृत्तानां संग्रामेष्वनिवर्तिनाम् / आकाशे विद्रुमे पुण्ये प्रस्थे हिमवतः शुभे। धीमतां सत्यसंधानां सर्वेषां ऋतुयाजिनाम् // 34 अरुणां सरस्वतीं प्राप्य पपुः सस्नुश्च तज्जलम् // 49 शस्त्रावभृथमाप्तानां ध्रुवं वासस्त्रिविष्टपे / तव पुत्राः कृतोत्साहाः पर्यवर्तन्त ते ततः / मुदा नूनं प्रपश्यन्ति शुभ्रा ह्यप्सरसां गणाः // 35 पर्यवस्थाप्य चात्मानमन्योन्येन पुनस्तदा / पश्यन्ति नूनं पितरः पूजिताञ्शक्रसंसदि / सर्वे राजन्न्यवर्तन्त क्षत्रियाः कालचोदिताः // 50 अप्सरोभिः परिवृतान्मोदमानांस्त्रिविष्टपे // 36 इति श्रीमहाभारते शल्यपर्वणि न्थानममरैर्यातं शुरैश्चैवानिवर्तिभिः / चतुर्थोऽध्यायः॥४॥ - 1811 -