________________ 9. 3. 46 ] महाभारते [9. 4. 22 विनियुञ्जीत राज्ये त्वां गोविन्दवचनेन च // 46 प्रलब्धश्च हृषीकेशस्तच्च कर्म विरोधितम् / यद्याद्धि हृषीकेशो राजानमपराजितम् / स च मे वचनं ब्रह्मन्कथमेवाभिमस्यते // 8 अर्जुनं भीमसेनं च सर्वं कुर्युरसंशयम् // 47 विललाप हि यत्कृष्णा सभामध्ये समेयुषी। नातिक्रमिष्यते कृष्णो वचनं कौरवस्य ह / न तन्मर्षयते कृष्णो न राज्यहरणं तथा // 9 धृतराष्ट्रस्य मन्येऽहं नापि कृष्णस्य पाण्डवः // 48 एकप्राणावुभौ कृष्णावन्योन्यं प्रति संहतौ / एतत्क्षममहं मन्ये तव पार्थैरविग्रहम् / पुरा यच्छ्रुतमेवासीदद्य पश्यामि तत्प्रभो // 10 न त्वा ब्रवीमि कार्पण्यान्न प्राणपरिरक्षणात्।। खस्रीयं च हतं श्रुत्वा दुःखं स्वपिति केशवः / पथ्यं राजन्ब्रवीमि त्वां तत्परासुः स्मरिष्यसि // 49 कृतागसो वयं तस्य स मदर्थं कथं क्षमेत् // 11 इति वृद्धो विलप्यैतत्कृपः शारद्वतो वचः / / अभिमन्योर्विनाशेन न शर्म लभतेऽर्जुनः / दीर्घमुष्णं च निःश्वस्य शुशोच च मुमोह च // 50 स कथं मद्धिते यत्नं प्रकरिष्यति याचितः // 12 इति श्रीमहाभारते शल्यपर्वणि मध्यमः पाण्डवस्तीक्ष्णो भीमसेनो महाबलः। तृतीयोऽध्यायः // 3 // प्रतिज्ञातं च तेनोग्रं स भज्येत न संनमेत् / / 13 उभौ तौ बद्धनिस्त्रिंशावुभौ चाबद्धकङ्कटौ / संजय उवाच / कृतवैरावुभौ वीरौ यमावपि यमोपमौ // 14 एवमुक्तस्ततो राजा गौतमेन यशस्विना। धृष्टद्युम्नः शिखण्डी च कृतवैरौ मया सह / निःश्वस्य दीर्घमुष्णं च तूष्णीमासीद्विशां पते // 1 तौ कथं मद्धिते यत्नं प्रकुर्यातां द्विजोत्तम // 15 ततो मुहूर्तं स ध्यात्वा धार्तराष्ट्रो महामनाः / दुःशासनेन यत्कृष्णा एकवस्त्रा रजस्वला / कृपं शारद्वतं वाक्यमित्युवाच परंतपः // 2 परिक्लिष्टा सभामध्ये सर्वलोकस्य पश्यतः // 16 यत्किचित्सुहृदा वाच्यं तत्सर्वं श्रावितो ह्यहम् / तथा विवसनां दीनां स्मरन्त्यद्यापि पाण्डवाः / कृतं च भवता सर्व प्राणान्संत्यज्य युध्यता // 3 न निवारयितुं शक्याः संग्रामात्ते परंतपाः // 10 गाहमानमनीकानि युध्यमानं महारथैः / यदा च द्रौपदी कृष्णा मद्विनाशाय दुःखिता। पाण्डवैरतितेजोभिर्लोकस्त्वामनुदृष्टवान् // 4 उग्रं तेपे तपः कृष्णा भर्तृणामर्थसिद्धये / सुहृदा यदिदं वाच्यं भवता श्रावितो ह्यहम् / स्थण्डिले नित्यदा शेते यावद्वैरस्य यातना // 18 न मां प्रीणाति तत्सर्वं मुमूर्षोरिव भेषजम् // 5 निक्षिप्य मानं दपं च वासुदेवसहोदरा / हेतुकारणसंयुक्तं हितं वचनमुत्तमम् / कृष्णायाः प्रेष्यवद्भूत्वा शुश्रूषां कुरुते सदा // 19 उच्यमानं महाबाहो न मे विप्राय रोचते // 6 / इति सर्व समुन्नद्धं न निर्वाति कथंचन / राज्याद्विनिकृतोऽस्माभिः कथं सोऽस्मासु विश्वसेत् / अभिमन्योर्विनाशेन स संधेयः कथं मया // 20 अक्षयूते च नृपतिर्जितोऽस्माभिर्महाधनः / कथं च नाम भुक्त्वेमां पृथिवीं सागराम्बराम् / स कथं मम वाक्यानि श्रद्दध्याद्भूय एव तु // 7 पाण्डवानां प्रसादेन भुञ्जीयां राज्यमल्पकम् // 21 तथा दौत्येन संप्राप्तः कृष्णः पार्थहिते रतः। / उपर्युपरि राज्ञां वै ज्वलितो.भास्करो यथा। - 1810 -