________________ 8. 49. 29 ] कर्णपर्व [8. 49.55 प्राणात्यये विवाहे च वक्तव्यमनृतं भवेत् / अथ दस्युभयात्केचित्तदा तद्वनमाविशन् / यत्रानृतं भवेत्सत्यं सत्यं चाप्यनृतं भवेत् // 29 | दस्यवोऽपि गताः क्रूरा व्यमार्गन्त प्रयत्नतः // 43 तादृशं पश्यते बालो यस्य सत्यमनुष्ठितम् / अथ कौशिकमभ्येत्य प्राहुस्तं सत्यवादिनम् / सत्यानृते विनिश्चित्य ततो भवति धर्मवित् / / 30 कतमेन पथा याता भगवन्बहवो जनाः / किमाश्चयं कृतप्रज्ञः पुरुषोऽपि सुदारुणः / सत्येन पृष्टः प्रब्रूहि यदि तान्वेत्थ शंस नः // 44 सुमहत्प्राप्नुयात्पुण्यं बलाकोऽन्धवधादिव // 31 स पृष्टः कौशिकः सत्यं वचनं तानुवाच ह / किमाश्चर्य पुनर्मूढो धर्मकामोऽप्यपण्डितः / बहुवृक्षलतागुल्ममेतद्वनमुपाश्रिताः / सुमहत्प्राप्नुयात्पापमापगामिव कौशिकः // 32 ततस्ते तान्समासाद्य क्रूरा जन्नुरिति श्रुतिः // 45 ___अर्जुन उवाच / तेनाधर्मेण महता वाग्दुरुक्तेन कौशिकः / माचक्ष्व भगवन्नेतद्यथा विद्यामहं तथा / गतः सुकष्टं नरकं सूक्ष्मधर्मेष्वकोविदः / बलाकान्धाभिसंबद्धं नदीनां कौशिकस्य च // 33 अप्रभूतश्रुतो मूढो धर्माणामविभागवित् // 46 कृष्ण उवाच / वृद्धानपृष्ट्वा संदेहं महच्छ्रभ्रमितोऽर्हति / भगव्याधोऽभवत्कश्चिद्वलाको नाम भारत। तत्र ते लक्षणोद्देशः कश्चिदेव भविष्यति // 47 यात्रार्थ पुत्रदारस्य मृगान्हन्ति न कामतः // 34 दुष्करं परमज्ञानं तāणात्र व्यवस्यति / सोऽन्धौ च मातापितरौ बिभर्त्यन्यांश्च संश्रितान्। श्रुतिधर्म इति ोके वदन्ति बहवो जनाः // 48 खधर्मनिरतो नित्यं सत्यवागनसूयकः // 35 न त्वेतत्प्रतिसूयामि न हि सर्व विधीयते / सकदाचिन्मृगाल्लिँप्सुर्नान्वविन्दप्रयत्नवान् / प्रभवार्थाय भूतानां धर्मप्रवचनं कृतम् // 49 अथापश्यत्स पीतोदं श्वापदं घ्राणचक्षुषम् // 36 धारणाद्धर्ममित्याहुर्धर्मो धारयति प्रजाः / घदृष्टपूर्वमपि तत्सत्त्वं तेन हतं तदा / यः स्याद्धारणसंयुक्तः स धर्म इति निश्चयः॥५० अन्वेव च ततो व्योम्नः पुष्पवर्षमवापतत् // 37 येऽन्यायेन जिहीर्षन्तो जना इच्छन्ति कर्हिचित् / अप्सरोगीतवादित्रैर्नादितं च मनोरमम् / अकूजनेन चेन्मोक्षो नात्र कूजेत्कथंचन // 51 विमानमागमत्स्वर्गान्मृगव्याधनिनीषया // 38 अवश्यं कूजितव्यं वा शङ्करन्वाप्यकूजतः / / उद्भूतं सर्वभूतानामभावाय किलार्जुन / श्रेयस्तत्रानृतं वक्तुं सत्यादिति विचारितम् // 52 तपस्तत्वा वरं प्राप्तं कृतमन्धं स्वयंभुवा // 39 प्राणात्यये विवाहे वा सर्वज्ञातिधनक्षये / तद्धत्वा सर्वभूतानामभावकृतनिश्चयम् / नर्मण्यभिप्रवृत्ते वा प्रवक्तव्यं मृषा भवेत् / ततो बलाकः स्वरगादेवं धर्मः सुदुर्विदः // 40 अधर्म नात्र पश्यन्ति धर्मतत्त्वार्थदर्शिनः // 53 कौशिकोऽप्यभवद्विप्रस्तपस्वी न बहुश्रुतः / यः स्तेनैः सह संबन्धान्मुच्यते शपथैरपि / नदीनां संगमे ग्रामाददूरे स किलावसत् // 41 श्रेयस्तत्रानृतं वक्तुं तत्सत्यमविचारितम् // 54 सत्यं मया सदा वाच्यमिति तस्याभवद्गतम् / / न च तेभ्यो धनं देयं शक्ये सति कथंचन / सत्यवादीति विख्यातः स तदासीद्धनंजय // 42 | पापेभ्यो हि धनं दत्तं दातारमपि पीडयेत् / - 1749 -