________________ 5. 38. 3] महाभारते [5. 38. 27 नमत्रवित्प्रतिगृह्णाति गेहे। अद्भयोऽग्निब्रह्मतः क्षत्रमश्मनो लोहमुत्थितम् / लोभाद्भयादर्थकार्पण्यतो वा तेषां सर्वत्रगं तेजः स्वासु योनिषु शाम्यति // 13 ___ तस्यानर्थं जीवितमाहुरार्याः // 3 नित्यं सन्तः कुले जाताः पावकोपमतेजसः / चिकित्सकः शल्यकर्तावकीर्णी क्षमावन्तो निराकाराः काष्ठेऽग्निरिव शेरते // 14 स्तेनः क्रूरो मद्यपो भ्रूणहा च / यस्य मन्त्रं न जानन्ति बाह्याश्चाभ्यन्तराश्च ये। सेनाजीवी श्रुतिविक्रायकश्च स राजा सर्वतश्चक्षुश्चिरमैश्वर्यमभुते // 15 भृशं प्रियोऽप्यतिथि!दकाहः॥४ करिष्यन्न प्रभाषेत कृतान्येव च दर्शयेत् / अविक्रेयं लवणं पक्कमन्नं धर्मकामार्थकार्याणि तथा मत्रो न भिद्यते // 16 __ दधि क्षीरं मधु तैलं घृतं च / गिरिपृष्ठमुपारुह्य प्रासादं वा रहोगतः / तिला मांसं मूलफलानि शाकं अरण्ये निःशलाके वा तत्र मंत्रो विधीयते // 17 __ रक्तं वासः सर्वगन्धा गुडश्च // 5 नासुहृत्परमं मनं भारतार्हति वेदितुम् / अरोषणो यः समलोष्टकाञ्चनः अपण्डितो वापि सुहृत्पण्डितो वाप्यनात्मवान् / प्रहीणशोको गतसंधिविग्रहः। अमात्ये ह्यर्थलिप्सा च मत्ररक्षणमेव च // 18 निन्दाप्रशंसोपरतः प्रियाप्रिये कृतानि सर्वकार्याणि यस्य वा पार्षदा विदुः / चरन्नुदासीनवदेष भिक्षुकः // 6 गूढमत्रस्य नृपतेस्तस्य सिद्धिरसंशयम् // 19 नीवारमूलेङ्गुदशाकवृत्तिः अप्रशस्तानि कर्माणि यो मोहादनुतिष्ठति / सुसंयतात्माग्निकार्येष्वचोद्यः। न तेषां विपरिभ्रंशे भ्रश्यते जीवितादपि // 20 वने वसन्नतिथिष्वप्रमत्तो कर्मणां तु प्रशस्तानामनुष्ठानं सुखावहम् / धुरंधरः पुण्यकृदेष तापसः // 7 तेषामेवाननुष्ठानं पश्चात्तापकरं महत् // 21 अपकृत्वा बुद्धिमतो दूरस्थोऽस्मीति नाश्वसेत् / / स्थानवृद्धिक्षयज्ञस्य षागुण्यविदितात्मनः / दी| बुद्धिमतो बाहू याभ्यां हिंसति हिंसितः॥८ अनवज्ञातशीलस्य स्वाधीना पृथिवी नृप // 22 न विश्वसेदविश्वस्ते विश्वस्ते नातिविश्वसेत् / अमोघक्रोधहर्षस्य स्वयं कृत्यान्ववेक्षिणः / विश्वासाद्भयमुत्पन्नं मूलान्यपि निकृन्तति // 9 / आत्मप्रत्ययकोशस्य वसुधेयं वसुंधरा // 23 अनीयुगुप्तदारः स्यात्संविभागी प्रियंवदः। नाममात्रेण तुष्येत छत्रेण च महीपतिः / श्लक्ष्णो मधुरवास्त्रिीणां न चासां वशगो भवेत् // 10 | भृत्येभ्यो विसृजेदान्नैकः सर्वहरो भवेत् // 24 पूजनीया महाभागाः पुण्याश्च गृहंदीप्तयः / ब्राह्मणो ब्राह्मणं वेद भर्ता वेद स्त्रियं तथा। स्त्रियः श्रियो गृहस्योक्तास्तस्माद्रक्ष्या विशेषतः॥११ अमात्यं नृपतिर्वेद राजा राजानमेव च // 25 पितुरन्तःपुरं दद्यान्मातुर्दद्यान्महानसम् / न शत्रुरङ्कमापन्नो मोक्तव्यो वध्यतां गतः / गोषु चात्मसमं दद्यात्स्वयमेव कृषि व्रजेत् / अहताद्धि भयं तस्माज्जायते नचिरादिव // 26 भृत्यैर्वणिज्याचारं च पुत्रैः सेवेत ब्राह्मणान् // 12 / दैवतेषु च यत्नेन राजसु ब्राह्मणेषु च / -940 -