________________ 6. 53. 21] महाभारते [6. 54. 13 नराश्वकायैः पतितैर्दन्तिभिश्च महाहवे। अगम्यरूपा पृथिवी मांसशोणितकर्दमा // 21 संजय उवाच। प्रशशाम रजो भौमं व्युक्षितं रणशोणितैः / ततस्ते पार्थिवाः क्रुद्धाः फल्गुनं वीक्ष्य संयुगे। दिशश्च विमलाः सर्वाः संबभूवुर्जनेश्वर // 22 रथैरनेकसाहौः समन्तात्पर्यवारयन् // 1 उत्थितान्यगणेयानि कबन्धानि समन्ततः / अथैनं रथवृन्देन कोष्टकीकृत्य भारत। चिह्नभूतानि जगतो विनाशार्थाय भारत // 23 शरैः सुबहुसाहस्रैः समन्तादभ्यवारयन् // 2 तस्मिन्युद्धे महारौद्रे वर्तमाने सुदारुणे। शक्तीश्च विमलास्तीक्ष्णा गदाश्च परिधैः सह / प्रत्यदृश्यन्त रथिनो धावमानाः समन्ततः // 24 प्रासान्परश्वधांश्चैव मुद्गरान्मुसलानपि / ततो द्रोणश्च भीष्मश्च सैन्धवश्च जयद्रथः / चिक्षिपुः समरे क्रुद्धाः फल्गुनस्य रथं प्रति // 3 पुरुमित्रो विकर्णश्च शकुनिश्चापि सौबलः // 25 शस्त्राणामथ तां वृष्टिं शलभानामिवायतिम् / / एते समरदुर्धर्षाः सिंहतुल्यपराक्रमाः / रुरोध सर्वतः पार्थः शरैः कनकभूषणैः // 4 पाण्डवानामनीकानि बभञ्जः स्म पुनः पुनः॥२६ तत्र तल्लाघवं दृष्ट्वा बीभत्सोरतिमानुषम् / तथैव भीमसेनोऽपि राक्षसश्च घटोत्कचः / देवदानवगन्धर्वाः पिशाचोरगराक्षसाः / . सात्यकिश्चेकितानश्च द्रौपदेयाश्च भारत // 27 साधु साध्विति राजेन्द्र फल्गुनं प्रत्यपूजयन् // 5 तावकांस्तव पुत्रांश्च सहितान्सर्वराजभिः / / सात्यकिं चाभिमन्युं च महत्या सेनया सह / द्रावयामासुराजौ ते त्रिदशा दानवानिव // 28 गान्धाराः समरे शूरा रुरुधुः सहसाबलाः // 6 तथा ते समरेऽन्योन्यं निघ्नन्तः क्षत्रियर्षभाः / तत्र सौबलकाः क्रुद्धा वार्ष्णेयस्य रथोत्तमम् / रक्तोक्षिता घोररूपा विरेजुर्दानवा इव // 29 तिलशश्चिच्छिदुः क्रोधाच्छयैर्नानाविधैर्युधि // 7 विनिर्जित्य रिपूवीराः सेनयोरुभयोरपि / सात्यकिस्तु रथं त्यक्त्वा वर्तमाने महाभये / व्यदृश्यन्त महामात्रा ग्रहा इव नभस्तले // 30 अभिमन्यो रथं तूर्णमारुरोह परंतपः // 8 ततो रथसहस्रेण पुत्रो दुर्योधनस्तव। . तावेकरथसंयुक्तौ सौबलेयस्य वाहिनीम् / अभ्ययात्पाण्डवान्युद्धे राक्षसं च घटोत्कचम् // 31 व्यधमेतां शितैस्तूणं शरैः संनतपर्वभिः // 9 तथैव पाण्डवाः सर्वे महत्या सेनया सह / द्रोणभीष्मौ रणे यत्तौ धर्मराजस्य वाहिनीम् / द्रोणभीष्मौ रणे शूरौ प्रत्युद्ययुररिंदमौ // 32 नाशयेतां शरैस्तीक्ष्णैः कङ्कपत्रपरिच्छदैः // 10 किरीटी तु ययौ क्रुद्धः समर्थान्पार्थिवोत्तमान् / ततो धर्मसुतो राजा माद्रीपुत्रौ च पाण्डवौ। आर्जुनिः सात्यकिश्चैव ययतुः सौबलं बलम् // 33 मिषतां सर्वसैन्यानां द्रोणानीकमुपाद्रवन् // 11 ततः प्रववृते भूयः संग्रामो लोमहर्षणः / तत्रासीत्सुमहद्युद्धं तुमुलं लोमहर्षणम् / तावकानां परेषां च समरे विजिगीषताम् // 34 / यथा देवासुरं युद्धं पूर्वमासीत्सुदारुणम् // 12 इति श्रीमहाभारते भीष्मपर्वणि कुर्वाणौ तु महत्कर्म भीमसेनघटोत्कचौ। त्रिपञ्चाशोऽध्यायः // 53 // / दुर्योधनस्ततोऽभ्येत्य तावुभावभ्यवारयत् // 13 - 1212 -