________________ 6. 38. 1] भीष्मपर्व [6. 39. 4 दानं दमश्च यज्ञश्च स्वाध्यायस्तप आर्जवम् // 1 / प्रसक्ताः कामभोगेषु पतन्ति नरकेऽशुचौ // 16 : अहिंसा सत्यमक्रोधस्त्यागः शान्तिरपैशुनम् / आत्मसंभाविताः स्तब्धा धनमानमदान्विताः / दया भूतेष्वलोलुप्त्वं मार्दवं हीरचापलम् // 2 यजन्ते नामयज्ञैस्ते दम्भेनाविधिपूर्वकम् // 17 तेजः क्षमा धृतिः शौचमद्रोहो नातिमानिता / अहंकारं बलं दर्प कामं क्रोधं च संश्रिताः / भवन्ति संपदं दैवीमभिजातस्य भारत // 3 मामात्मपरदेहेषु प्रद्विषन्तोऽभ्यसूयकाः // 18 दम्भो दर्पोऽतिमानश्च क्रोधः पारुष्यमेव च। तानहं द्विषतः ऋरान्संसारेषु नराधमान् / अज्ञानं चाभिजातस्य पार्थ संपदमासुरीम् // 4 क्षिपाम्यजस्रमशुभानासुरीष्वेव योनिषु // 19 दैवी संपद्विमोक्षाय निबन्धायासुरी मता। आसुरी योनिमापन्ना मूढा जन्मनि जन्मनि / मा शुचः संपदं दैवीमभिजातोऽसि पाण्डव / / 5 मामप्राप्यैव कौन्तेय ततो यान्त्यधमां गतिम् // 20 द्वौ भूतसौ लोकेऽस्मिन्दैव आसुर एव च / त्रिविधं नरकस्येदं द्वारं नाशनमात्मनः / दैवो विस्तरशः प्रोक्त आसुरं पार्थ मे शृणु // 6 कामः क्रोधस्तथा लोभस्तस्मादेतत्रयं त्यजेत् // 21 प्रवृत्तिं च निवृत्तिं च जना न विदुरासुराः / एतैर्विमुक्तः कौन्तेय तमोद्वारैत्रिमिनरः / न शौचं नापि चाचारो न सत्यं तेषु विद्यते // 7 आचरत्यात्मनः श्रेयस्ततो याति परां गतिम् // 22 असत्यमप्रतिष्ठं ते जगदाहुरनीश्वरम् / यः शास्त्रविधिमुत्सृज्य वर्तते कामकारतः। अपरस्परसंभूतं किमन्यत्कामहैतुकम् // 8 न स सिद्धिमवाप्नोति न सुखं न परां गतिम्॥२३ एतां दृष्टिमवष्टभ्य नष्टात्मानोऽल्पबुद्धयः / / तस्माच्छास्त्रं प्रमाणं ते कार्याकार्यव्यवस्थितौ / प्रभवन्त्युप्रकर्माणः क्षयाय जगतोऽहिताः // 9 ज्ञात्वा शास्त्रविधानोक्तं कर्म कर्तुमिहार्हसि // 24 काममाश्रित्य दुष्पूरं दम्भमानमदान्विताः / / इति श्रीमहाभारते भीष्मपर्वणि मोहाद्गृहीत्वासद्धाहान्प्रवर्तन्तेऽशुचिव्रताः // 10 अष्टात्रिंशोऽध्यायः // 38 // . चिन्तामपरिमेयां च प्रलयान्तामुपाश्रिताः / कामोपभोगपरमा एतावदिति निश्चिताः // 11 अर्जुन उवाच / आशापाशशतैर्बद्धाः कामक्रोधपरायणाः / ये शास्त्रविधिमुत्सृज्य यजन्ते श्रद्धयान्विताः।। ईहन्ते कामभोगार्थमन्यायेनार्थसंचयान् // 12 तेषां निष्ठा तु का कृष्ण सत्त्वमाहो रजस्तमः॥१ इदसद्य मया लब्धमिदं प्राप्स्ये मनोरथम् / श्रीभगवानुवाच। इदमस्तीदमपि मे भविष्यति पुनर्धनम् // 13 त्रिविधा भवति श्रद्धा देहिनां सा स्वभावजा / असौ मया हतः शत्रुई निष्ये चापरानपि / सात्त्विकी राजसी चैव तामसी चेति तां शृणु॥२ ईश्वरोऽहमहं भोगी सिद्धोऽहं बलवान्सुखी // 14 / सत्त्वानुरूपा सर्वस्य श्रद्धा भवति भारत / आढयोऽभिजनवानस्मि कोऽन्योऽस्ति सदृशो मया। श्रद्धामयोऽयं पुरुषो यो यच्छ्रद्धः स एव सः॥३ यक्ष्ये दास्यामि मोदिष्य इत्यज्ञानविमोहिताः॥१५ / यजन्ते सात्त्विका देवान्यक्षरक्षांसि राजसाः / अनेकचित्तविभ्रान्ता मोहजालसमावृताः। / प्रेतान्भूतगणांश्चान्ये यजन्ते तामसा जनाः // 4 , - 1181 -