Mahabharat Samhita Part 02

SR No.: 004322
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1972
Total Pages: 770
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 311

6. 35. 34] भीष्मपर्व [6. 36. 27 भूतप्रकृतिमोक्षं च ये विदुर्यान्ति ते परम् // 34 | तमस्येतानि जायन्ते विवृद्ध कुरुनन्दन // 13 इति श्रीमहाभारते भीष्मपर्वणि यदा सत्त्वे प्रवृद्धे तु प्रलयं याति देहभृत् / पञ्चत्रिंशोऽध्यायः // 35 // तदोत्तमविदां लोकानमलान्प्रतिपद्यते // 14 36 रजसि प्रलयं गत्वा कर्मसङ्गिषु जायते / श्रीभगवानुवाच / तथा प्रलीनस्तमसि मूढयोनिषु जायते // 15 परं भूयः प्रवक्ष्यामि ज्ञानानां ज्ञानमुत्तमम् / कर्मणः सुकृतस्याहुः सात्त्विकं निर्मलं फलम् / . यज्ज्ञात्वा मुनयः सर्वे परां सिद्धिमितो गताः // 1 रजसस्तु फलं दुःखमज्ञानं तमसः फलम् // 16 इदं ज्ञानमुपाश्रित्य मम साधर्म्यमागताः / सत्त्वात्संजायते ज्ञानं रजसो लोभ एव च / सर्गेऽपि नोपजायन्ते प्रलये न व्यथन्ति च // 2. प्रमादमोही तमसो भवतोऽज्ञानमेव च // 17 मम योनिर्महद्ब्रह्म तस्मिन्गर्भ दधाम्यहम् / ऊर्ध्वं गच्छन्ति सत्त्वस्था मध्ये तिष्ठन्ति राजसाः। संभवः सर्वभूतानां ततो भवति भारत // 3 जघन्यगुणवृत्तस्था अधो गच्छन्ति तामसाः // 18 सर्वयोनिषु कौन्तेय मूर्तयः संभवन्ति याः / नान्यं गुणेभ्यः कर्तारं यदा द्रष्टानुपश्यति / तासां ब्रह्म महद्योनिरहं बीजप्रदः पिता // 4 गुणेभ्यश्च परं वेत्ति मद्भावं सोऽधिगच्छति // 19 सत्त्वं रजस्तम इति गुणाः प्रकृतिसंभवाः / गुणानेतानतीत्य त्रीन्देही देहसमुद्भवान् / निबध्नन्ति महाबाहो देहे देहिनमव्ययम् // 5 जन्ममृत्युजरादुःखैर्विमुक्तोऽमृतमश्नुते // 20 तत्र सत्त्वं निर्मलत्वात्प्रकाशकमनामयम् / ____अर्जुन उवाच / सुखसङ्गेन बध्नाति ज्ञानसङ्गेन चानघ // 6 कैर्लिङ्गैस्त्रीन्गुणानेतानतीतो भवति प्रभो / रजो रागात्मकं विद्धि तृष्णासङ्गसमुद्भवम् / किमाचारः कथं चैतांस्त्रीन्गुणानतिवर्तते // 21 तन्निबध्नाति कौन्तेय कर्मसङ्गेन देहिनम् // 7 __ श्रीभगवानुवाच। समस्त्वज्ञानजं विद्धि मोहनं सर्वदेहिनाम् / प्रकाशं च प्रवृत्तिं च मोहमेव च पाण्डव / प्रमादालस्यनिद्राभिस्तन्निबध्नाति भारत // 8 न द्वेष्टि संप्रवृत्तानि न निवृत्तानि काङ्क्षति // 22 सत्त्वं सुखे सञ्जयति रजः कर्मणि भारत / उदासीनवदासीनो गुणैर्यो न विचाल्यते / ज्ञानमावृत्य तु तमः प्रमादे सञ्जयत्युत // 9 गुणा वर्तन्त इत्येव योऽवतिष्ठति नेङ्गते // 23 रजस्तमश्वाभिभूय सत्त्वं भवति भारत / समदुःखसुखः स्वस्थः समलोष्टाश्मकाञ्चनः / रजः सत्त्वं तमश्चैव तमः सत्त्वं रजस्तथा // 10 तुल्यप्रियाप्रियो धीरस्तुल्यनिन्दात्मसंस्तुतिः // 24 सर्वद्वारेषु देहेऽस्मिन्प्रकाश उपजायते / मानावमानयोस्तुल्यस्तुल्यो मित्रारिपक्षयोः।। ज्ञानं यदा तदा विद्याद्विवृद्धं सत्त्वमित्युत // 11 सर्वारम्भपरित्यागी गुणातीतः स उच्यते // 25 लोभः प्रवृत्तिरारम्भः कर्मणामशमः स्पृहा / मां च योऽव्यभिचारेण भक्तियोगेन सेवते / रजस्येतानि जायन्ते विवृद्धे भरतर्षभ // 12 / स गुणान्समतीत्यैतान्ब्रह्मभूयाय कल्पते // 26 अप्रकाशोऽप्रवृत्तिश्च प्रमादो मोह एव च। ब्रह्मणो हि प्रतिष्ठाहममृतस्याव्ययस्य च / -1179 -