________________ 6. 32. 19 ] भीष्मपर्व [6. 33. 4 प्राधान्यतः कुरुश्रेष्ठ नास्त्यन्तो विस्तरस्य मे // 19 कीर्तिः श्रीर्वाक्च नारीणां स्मृतिर्मेधा धृतिः क्षमा॥ अहमात्मा गुडाकेश सर्वभूताशयस्थितः। बृहत्साम तथा साम्नां गायत्री छन्दसामहम् / अहमादिश्च मध्यं च भूतानामन्त एव च // 20 मासानां मार्गशीर्षोऽहमृतूनां कुसुमाकरः // 35 आदित्यानामहं विष्णुर्योतिषां रविरंशुमान् / द्यूतं छलयतामस्मि तेजस्तेजस्विनामहम् / मरीचिर्मरुतामस्मि नक्षत्राणामहं शशी // 21 / / जयोऽस्मि व्यवसायोऽस्मि सत्त्वं सत्त्ववतामहम् // वेदानां सामवेदोऽस्मि देवानामस्मि वासवः / / वृष्णीनां वासुदेवोऽस्मि पाण्डवानां धनंजयः / इन्द्रियाणां मनश्चास्मि भूतानामस्मि चेतना / / 22 मुनीनामप्यहं व्यासः कवीनामुशना कविः // 37 रुद्राणां शंकरश्चास्मि वित्तशो यक्षरक्षसाम् / दण्डो दमयतामस्मि नीतिरस्मि जिगीषताम् / वसूनां पावकश्चास्मि मेरुः शिखरिणामहम् / / 23 मौनं चैवास्मि गुह्यानां ज्ञानं ज्ञानवतामहम् // 38 पुरोधसां च मुख्यं मां विद्धि पार्थ बृहस्पतिम् / / यच्चापि सर्वभूतानां बीजं तदहमर्जुन / सेनानीनामहं स्कन्दः सरसामस्मि सागरः // 24 न तदस्ति विना यत्स्यान्मया भूतं चराचरम् // 39 महर्षीणां भृगुरहं गिरामस्म्येकमक्षरम् / नान्तोऽस्ति मम दिव्यानां विभूतीनां परंतप / यज्ञानां जपयज्ञोऽस्मि स्थावराणां हिमालयः // 25 एष तूद्देशतः प्रोक्तो विभूतेविस्तरो मया // 40 अश्वत्थः सर्ववृक्षाणां देवर्षीणां च नारदः। यद्यद्विभूतिमत्सत्त्वं श्रीमदूर्जितमेव वा। गन्धर्वाणां चित्ररथः सिद्धानां कपिलो मुनिः॥२६ तत्तदेवावगच्छ त्वं मम तेजोंशसंभवम् // 41 उच्चैःश्रवसमश्वानां विद्धि माममृतोद्भवम् / / अथ वा बहुनतेन किं ज्ञातेन तवार्जुन / ऐरावतं गजेन्द्राणां नराणां च नराधिपम् // 27 विष्टभ्याहमिदं कृत्स्नमेकांशेन स्थितो जगत् // 42 आयुधानामहं वनं धेनूनामस्मि कामधुक् / इति श्रीमहाभारते भीष्मपर्वणि प्रजनश्वास्मि कन्दर्पः सर्पाणामस्मि वासुकिः / / 28 द्वात्रिंशोऽध्यायः // 32 // अनन्तश्चास्मि नागानां वरुणो यादसामहम् / पितॄणामर्यमा चास्मि यमः संयमतामहम् // 29 अर्जुन उवाच। प्रह्लादश्चास्मि दैत्यानां कालः कलयतामहम् / मृगाणां च मृगेन्द्राऽहं वैनतेयश्च पक्षिणाम् // 30 मदनुग्रहाय परमं गुह्यमध्यात्मसंज्ञितम् / यत्त्वयोक्तं वचस्तेन मोहोऽयं विगतो मम // 1 पवनः पवतामस्मि रामः शस्त्रभृतामहम् / झषाणां मकरश्चास्मि स्रोतसामस्मि जाह्नवी // 31 भवाप्ययौ हि भूतानां श्रुतौ विस्तरशो मया। सर्गाणामादिरन्तश्च मध्यं चैवाहमर्जुन / त्वत्तः कमलपत्राक्ष माहात्म्यमपि चाव्ययम् // 2 अध्यात्मविद्या विद्यानां वादः प्रवदतामहम् // 32 एवमेतद्यथात्थ त्वमात्मानं परमेश्वर / अक्षराणामकारोऽस्मि द्वंद्वः सामासिकस्य च।। द्रष्टुमिच्छामि ते रूपमैश्वरं पुरुषोत्तम // 3 अहमेवाक्षयः कालो धाताहं विश्वतोमुखः // 33 मन्यसे यदि तच्छक्यं मया द्रष्टुमिति प्रभो। / मृत्युः सर्वहरश्चाहमुद्भवश्च भविष्यताम् / योगेश्वर ततो मे त्वं दर्शयात्मानमव्ययम् // 4 -1173 33