Mahabharat Samhita Part 02

SR No.: 004322
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1972
Total Pages: 770
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 299

6. 27. 28 ] भीष्मपर्व [6. 28. 26 28 यतेन्द्रियमनोबुद्धिर्मुनिर्मोक्षपरायणः / तत्रैकाग्रं मनः कृत्वा यतचित्तेन्द्रियक्रियः / विगतेच्छाभयक्रोधो यः सदा मुक्त एव सः॥२८ उपविश्यासने युझ्याद्योगमात्मविशुद्धये // 12 भोक्तारं यज्ञतपसां सर्वलोकमहेश्वरम् / समं कायशिरोग्रीवं धारयन्नचलं स्थिरः / सुहृदं सर्वभूतानां ज्ञात्वा मां शान्तिमृच्छति // 29 संप्रेक्ष्य नासिकाग्रं स्वं दिशश्चानवलोकयन् // 13 इति श्रीमहाभारते भीष्मपर्वणि प्रशान्तात्मा विगतभीब्रह्मचारिव्रते स्थितः। . सप्तविंशोऽध्यायः॥ 27 // मनः संयम्य मञ्चित्तो युक्त आसीत मत्परः // 14 युञ्जन्नेवं सदात्मानं योगी नियतमानसः / श्रीभगवानुवाच। शान्ति निर्वाणपरमां मत्संस्थामधिगच्छति // 15 अनाश्रितः कर्मफलं कार्य कर्म करोति यः। नात्यश्नतस्तु योगोऽस्ति न चैकान्तमनभतः / / स संन्यासी च योगी च न निरग्निर्न चाक्रियः // 1 न चातिस्वप्नशीलस्य जाग्रतो नैव चार्जुन // 16 यं संन्यासमिति प्राहुर्योगं तं विद्धि पाण्डव / युक्ताहारविहारस्य युक्तचेष्टस्य कर्मसु / न ह्यसंन्यस्तसंकल्पो योगी भवति कश्चन // 2 युक्तस्वप्नावबोधस्य योगो भवति दुःखहा // 17 आरुरुक्षोर्मुनेर्योगं कर्म कारणमुच्यते / यदा विनियतं चित्तमात्मन्येवावतिष्ठते / योगारूढस्य तस्यैव शमः कारणमुच्यते // 3 निःस्पृहः सर्वकामेभ्यो युक्त इत्युच्यते तदा // 18 यदा हि नेन्द्रियार्थेषु न कर्मस्वनुषज्जते / यथा दीपो निवातस्थो नेङ्गते सोपमा स्मृता / सर्वसंकल्पसंन्यासी योगारूढस्तदोच्यते // 4 योगिनो यतचित्तस्य युञ्जतो योगमात्मनः // 19 उद्धरेदात्मनात्मानं नात्मानमवसादयेत् / यत्रोपरमते चित्तं निरुद्धं योगसेवया / आत्मैव ह्यात्मनो बन्धुरात्मैव रिपुरात्मनः // 5 यत्र चैवात्मनात्मानं पश्यन्नात्मनि तुष्यति // 20 बन्धुरात्मात्मनस्तस्य येनात्मैवात्मना जितः / सुखमात्यन्तिकं यत्तद्बुद्धिग्राह्यमतीन्द्रियम् / अनात्मनस्तु शत्रुत्वे वर्तेतात्मैव शत्रुवत् // 6 // वेत्ति यत्र न चैवायं स्थितश्चलति तत्त्वतः // 21 जितात्मनः प्रशान्तस्य परमात्मा समाहितः / यं लब्ध्वा चापरं लाभं मन्यते नाधिकं ततः / शीतोष्णसुखदुःखेषु तथा मानावमानयोः // 7 यस्मिन्स्थितो न दुःखेन गुरुणापि विचाल्यते // 22 ज्ञानविज्ञानतृप्तात्मा कूटस्थो विजितेन्द्रियः। तं विद्याहुःखसंयोगवियोगं योगसंज्ञितम् / युक्त इत्युच्यते योगी समलोष्टाश्मकाञ्चनः // 8 स निश्चयेन योक्तव्यो योगोऽनिर्विण्णचेतसा // 23 सुहृन्मित्रायुदासीनमध्यस्थद्वेष्यबन्धुषु / ' संकल्पप्रभवान्कामांस्त्यक्त्वा सर्वानशेषतः / साधुष्वपि च पापेषु समबुद्धिर्विशिष्यते // 9 मनसैवेन्द्रियग्रामं विनियम्य समन्ततः / / 24 योगी युञ्जीत सततमात्मानं रहसि स्थितः / शनैः शनैरुपरमेद्बुद्ध्या धृतिगृहीतया / एकाकी यतचित्तात्मा निराशीरपरिग्रहः / / 10 / आत्मसंस्थं मनः कृत्वा न किंचिदपि चिन्तयेत् // शुचौ देशे प्रतिष्ठाप्य स्थिरमासनमात्मनः। यतो यतो निश्वरति मनश्चश्चलमस्थिरम् / नात्युच्छ्रितं नातिनीचं चैलाजिनकुशोत्तरम् // 11 / ततस्ततो नियम्यैतदात्मन्येव वशं नयेत् // 26 . -1167 -