________________ 5. 9. 51] महाभारते [5. 10. 22 विष्णुरुवाच / समेत्य शक्रेण च ते त्वष्टुस्तेजोविमोहिताः। अमत्रयन्त ते सर्वे मुनिभिः सह भारत // 51 अवश्यं करणीयं मे भवतां हितमुत्तमम् / किं कार्यमिति ते राजन्विचिन्त्य भयमोहिताः / तस्मादुपायं वक्ष्यामि यथासौ न भविष्यति // 10 जग्मुः सर्वे महात्मानं मनोभिर्विष्णुमव्ययम् / गच्छध्वं सर्षिगन्धर्वा यत्रासौ विश्वरूपधृक् / उपविष्टा मन्दराग्रे सर्वे वृत्रवधेप्सवः // 52 साम तस्य प्रयुञ्जध्वं तत एनं विजेष्यथ // 11 इति श्रीमहाभारते उद्योगपर्वणि भविष्यति गतिर्देवाः शक्रस्य मम तेजसा / नवमोध्यायः॥९॥ अदृश्यश्च प्रवेक्ष्यामि वज्रमस्यायुधोत्तमम् // 12 गच्छध्वमृषिभिः सार्धं गन्धर्वैश्च सुरोत्तमाः / इन्द्र उवाच / वृत्रस्य सह शक्रेण संधिं कुरुत माचिरम् // 13 सर्व व्याप्तमिदं देवा वृत्रेण जगदव्ययम् / शल्य उवाच। .. न ह्यस्य सदृशं किंचित्प्रतिघाताय यद्भवेत् // 1 एवमुक्तास्तु देवेन ऋषयस्त्रिदशास्तथा / समर्थो ह्यभवं पूर्वमसमर्थोऽस्मि सांप्रतम् / ययुः समेत्य सहिताः शक्रं कृत्वा पुरःसरम् / / 14 कथं कुर्यां नु भद्रं वो दुष्प्रधर्षः स मे मतः // 2 / समीपमेत्य च तदा सर्व एव महौजसः / तेजस्वी च महात्मा च युद्धे चामितविक्रमः। तं तेजसा प्रज्वलितं प्रतपन्तं दिशो दश // 15 . प्रसेत्रिभुवनं सर्वं सदेवासुरमानुषम् // 3 प्रसन्तमिव लोकांस्त्रीन्सूर्याचन्द्रमसौ यथा / तस्माद्विनिश्चयमिमं शृणुध्वं मे दिवौकसः / ददृशुस्तत्र ते वृत्रं शक्रेण सह देवताः // 16 विष्णोः क्षयमुपागम्य समेत्य च महात्मना / ऋषयोऽथ ततोऽभ्येत्य वृत्रमूचुः प्रियं वचः / तेन संमय वेत्स्यामो वधोपायं दुरात्मनः / / 4 व्याप्तं जगदिदं सर्वं तेजसा तव दुर्जय // 17 शल्य उवाच / न च शक्नोषि निर्जेतुं वासवं भूरिविक्रमम् / एवमुक्ते मघवता देवाः सर्षिगणास्तदा। युध्यतोश्चापि वां कालो व्यतीतः सुमहानिह // 18 शरण्यं शरणं देवं जग्मुर्विष्णुं महाबलम् // 5 / पीड्यन्ते च प्रजाः सर्वाः सदेवासुरमानवाः / ऊचुश्च सर्वे देवेशं विष्णुं वृत्रभयार्दिताः। सख्यं भवतु ते वत्र शक्रण सह नित्यदा। त्वया लोकास्त्रयः क्रान्तानिभिर्विक्रमणैः प्रभो // 6 अवाप्स्यसि सुखं त्वं च शकलोकांश्च शाश्वतान्॥१९ अमृतं चाहृतं विष्णो दैत्याश्च निहता रणे / ऋषिवाक्यं निशम्याथ स वृत्रः सुमहाबलः / बलिं बद्धा महादैत्यं शक्रो देवाधिपः कृतः // 7 उवाच तांस्तदा सर्वान्प्रणम्य शिरसासुरः // 20 त्वं प्रभुः सर्वलोकानां त्वया सर्वमिदं ततम् / सर्वे यूयं महाभागा गन्धर्वाश्चैव सर्वशः / त्वं हि देव महादेवः सर्वलोकनमस्कृतः // 8 यद्भूत तच्छ्रुतं सर्वं ममापि शृणुतानघाः // 21 गतिर्भव त्वं देवानां सेन्द्राणाममरोत्तम / संधिः कथं वै भविता मम शक्रस्य चोभयोः / जगद्व्याप्तमिदं सर्वं वृत्रेणासुरसूदन // 9 तेजसोर्हि द्वयोर्देवाः सख्यं वै. भविता कथम् // 22 1888 -