________________ 5. 9. 27 ] उद्योगपर्व [5. 9. 51 इन्द्र उवाच। ततस्तेषु निकृत्तेषु विज्वरो मघवानभूत् / मा भैस्त्वं क्षिप्रमेतद्वै कुरुष्व वचनं मम / जगाम त्रिदिवं हृष्टस्तक्षापि स्वगृहान्ययौ // 39 मत्प्रसादाद्धि ते शस्त्रं वज्रकल्पं भविष्यति // 27 त्वष्टा प्रजापतिः श्रुत्वा शक्रेणाथ हतं सुतम् / तक्षोवाच / क्रोधसंरक्तनयन इदं वचनमब्रवीत् // 40 कं भवन्तमहं विद्यां घोरकर्माणमद्य वै / तप्यमानं तपो नित्यं क्षान्तं दान्तं जितेन्द्रियम् / एतदिच्छाम्यहं श्रोतुं तत्त्वेन कथयस्व मे // 28 अनापराधिनं यस्मात्पुत्रं हिंसितवान्मम // 41 इन्द्र उवाच / तस्माच्छक्रवधार्थाय वृत्रमुत्पादयाम्यहम् / अहमिन्द्रो देवराजस्तक्षन्विदितमस्तु ते। . लोकाः पश्यन्तु मे वीर्यं तपसश्च बलं महत् / कुरुष्वैतद्यथोक्तं मे तक्षन्मा त्वं विचारय // 29 स च पश्यतु देवेन्द्रो दुरात्मा पापचेतनः // 42 तक्षाचाच। उपस्पृश्य ततः क्रुद्धस्तपस्वी सुमहायशाः / करेण नापत्रपसे कथं शक्रेह कर्मणा। अग्निं हुत्वा समुत्पाद्य घोरं वृत्रमुवाच ह / ऋषिपुत्रमिमं हत्वा ब्रह्महत्याभयं न ते / / 30 इन्द्रशत्रो विवर्धस्व प्रभावात्तपसो मम // 43 इन्द्र उवाच / सोऽवर्धत दिवं स्तब्ध्वा सूर्यवैश्वानरोपमः / पश्चाद्धर्म चरिष्यामि पावनार्थं सुदुश्वरम् / / किं करोमीति चोवाच कालसूर्य इवोदितः / शत्रुरेष महावीर्यो वज्रेण निहतो मया // 31 शक्रं जहीति चाप्युक्तो जगाम त्रिदिवं ततः॥४४ अद्यापि चाहमुद्विग्नस्तक्षन्नस्माद्विभेमि वै / ततो युद्धं समभवत्रवासवयोस्तदा / क्षिप्रं छिन्धि शिरांसि त्वं करिष्येऽनुग्रहं तव // 32 संक्रुद्धयोर्महाघोरं प्रसक्तं कुरुसत्तम // 45 शिरः पशोस्ते दास्यन्ति भागं यज्ञेषु मानवाः / ततो जग्राह देवेन्द्रं वृत्रो वीरः शतक्रतुम् / एष तेऽनुग्रहस्तक्षन्क्षिप्रं कुरु मम प्रियम् // 33 अपावृत्य स जग्रास वृत्रः क्रोधसमन्वितः // 46 .. . शल्य उवाच / प्रस्ते वृत्रेण शक्रे तु संभ्रान्तास्त्रिदशास्तदा / एतच्छ्रुत्वा तु तक्षा स महेन्द्रवचनं तदा / असृजस्ते महासत्त्वा जृम्भिकां वृत्रनाशिनीम् // 47 शिरांस्यथ त्रिशिरसः कुठारेणाच्छिनत्तदा // 34 विज़म्भमाणस्य ततो वृत्रस्यास्यादपावृतात् / निकृत्तेषु ततस्तेषु निष्कामंस्त्रिशिरास्त्वथ / स्वान्यङ्गान्यभिसंक्षिप्य निष्कान्तो बलसूदनः / विपिञ्जलास्तित्तिराश्च कलविङ्काश्च सर्वशः // 35 / / ततः प्रभृति लोकेषु जृम्भिका प्राणिसंश्रिता॥ 48 बिन वेदानधीते स्म पिबते सोममेव च। जहषुश्च सुराः सर्वे दृष्ट्वा शक्रं विनिःसृतम् / उस्माद्वक्त्राद्विनिष्पेतुः क्षिप्रं तस्य कपिञ्जलाः // 36 ततः प्रववृते युद्धं वृत्रवासवयोः पुनः / येन सर्वा दिशो राजन्पिबन्निव निरीक्षते / संरब्धयोस्तदा घोरं सुचिरं भरतर्षभ // 49 तस्माद्वक्त्राद्विनिष्पेतुस्तित्तिरास्तस्य पाण्डव / / 37 यदा व्यवर्धत रणे वृत्रो बलसमन्वितः / बसुरापं तु तस्यासीद्वक्त्रं त्रिशिरसस्तदा।। त्वष्टुस्तपोबलाद्विद्वांस्तदा शक्रो न्यवर्तत / / 50 रलविका विनिष्पेतुस्तेनास्य भरतर्षभ // 38 / निवृत्ते तु तदा देवा विषादमगमन्परम् / - 887 -