________________ 5. 130. 27] उद्योगपर्व [5. 131. 20 सर्वतः प्रतिगृह्णीयाद्राज्यं प्राप्येह धार्मिकः // 27 अमित्रानन्दयन्सर्वान्निर्मानो बन्धुशोकदः // 7 ब्राह्मणः प्रचरेट्टैक्षं क्षत्रियः परिपालयेत् / सुपूरा वै कुनदिका सुपूरो मूषिकाञ्जलिः / वैश्यो धनार्जनं कुर्याच्छूद्रः परिचरेच्च तान् // 28 सुसंतोषः कापुरुषः स्वल्पकेनापि तुष्यति // 8 भैक्षं विप्रतिषिद्धं ते कृषिनैवोपपद्यते / / अप्यरेरारुजन्दंष्ट्रामाश्वेव निधनं व्रज / क्षत्रियोऽसि क्षतात्राता बाहुवीर्योपजीविता // 29 अपि वा संशयं प्राप्य जीवितेऽपि पराक्रम // 9 पित्र्यमंशं महाबाहो निमग्नं पुनरुद्धर / अप्यरेः श्येनवच्छिद्रं पश्येस्त्वं विपरिक्रमन् / साम्ना दानेन भेदेन दण्डेनाथ नयेन च // 30 विनदन्वाथ वा तूष्णीं व्योम्नि वापरिशङ्कितः // 10 इतो दुःखतरं किं नु यदहं हीनबान्धवा / त्वमेवं प्रेतवच्छेषे कस्माद्वाहतो यथा / परपिण्डमुदीक्षामि त्वां सूत्वामित्रनन्दन // 31 उत्तिष्ठ हे कापुरुष मा शेष्वैवं पराजितः // 11 ' युध्यस्व राजधर्मेण मां निमज्जीः पितामहान् / मास्तं गमस्त्वं कृपणो विश्रूयस्व स्वकर्मणा / मा गमः क्षीणपुण्यस्त्वं सानुजः पापिकां गतिम् / / मा मध्ये मा जघन्ये त्वं माधो भूस्तिष्ठ चोर्जितः // इति श्रीमहाभारते उद्योगपर्वणि अलातं तिन्दुकस्येव मुहूर्तमपि विज्वल / त्रिंशदधिकशततमोऽध्यायः // 130 // मा तुषाग्निरिवानर्चिः काकरजा जिजीविषुः / . 131 मुहूर्तं ज्वलितं श्रेयो न तु धूमायितं चिरम् // 13 कुन्त्युवाच / मा ह स्म कस्यचिद्गहे जनी राज्ञः खरीमृदुः। अत्राप्युदाहरन्तीममितिहासं पुरातनम् / कृत्वा मानुष्यकं कर्म सृत्वाजिं यावदुत्तमम् / विदुरायाश्च संवादं पुत्रस्य च परंतप // 1 धर्मस्यानृण्यमाप्नोति न चात्मानं विगर्हते // 14 : अत्र श्रेयश्च भयश्च यथा सा वक्तुमर्हति / / अलब्ध्वा यदि वा लब्ध्वा नानुशोचन्ति पण्डिताः / यशस्विनी मन्युमती कुले जाता विभावरी // 2 आनन्तयं चारभते न प्राणानां धनायते // 15 क्षत्रधर्मरता धन्या विदुरा दीर्घदर्शिनी / उद्भावयस्व वीर्य वा तां वा गच्छ ध्रुवां गतिम् / विश्रुता राजसंसत्सु श्रुतवाक्या बहुश्रुता // 3 धर्म पुत्राग्रतः कृत्वा किंनिमित्तं हि जीवसि // 16 विदुरा नाम वै सत्या जगहें पुत्रमौरसम् / इष्टापूर्तं हि ते क्लीब कीर्तिश्च सकला हता। निर्जितं सिन्धुराजेन शयानं दीनचेतसम् / विच्छिन्नं भोगमूलं ते किंनिमित्तं हि जीवसि // 17 अनन्दनमधर्मज्ञं द्विषतां हर्षवर्धनम् // 4 शत्रुर्निमज्जता ग्राह्यो जङ्घायां प्रपतिष्यता / न मया त्वं न पित्रासि जातः काभ्यागतो ह्यसि / | विपरिच्छिन्नमूलोऽपि न विषीदेत्कथंचन / निर्मन्युरुपशाखीयः पुरुषः क्लीबसाधनः // 5 उद्यम्य धुरमुत्कर्षेदाजानेयकृतं स्मरन् / / 18 यावज्जीवं निराशोऽसि कल्याणाय धुरं वह / / कुरु सत्त्वं च मानं च विद्धि पौरुषमात्मनः / मात्मानमवमन्यस्व मैनमल्पेन बीभरः / उद्भावय कुलं मग्नं त्वत्कृते स्वयमेव हि // 19 मनः कृत्वा सुकल्याणं मा भैस्त्वं प्रतिसंस्तभ // 6 / यस्य वृत्तं न जल्पन्ति मानवा महदद्भुतम् / / उत्तिष्ठ हे कापुरुष मा शेष्वैवं पराजितः / राशिवर्धनमात्रं स नैव स्त्री न पुनः पुमान् // 20 - 1053 -