________________ 5. 128. 32] महाभारते [5. 129.6 ततो दुर्योधनं क्षत्ता पुनः प्रावेशयत्सभाम् / जरासंधश्च वक्रश्च शिशुपालश्च वीर्यवान् / अकामं भ्रातृभिः सार्धं राजभिः परिवारितम्॥३२ बाणश्च निहतः संख्ये राजानश्च निषूदिताः॥४७ अथ दुर्योधनं राजा धृतराष्ट्रोऽभ्यभाषत / वरुणो निर्जितो राजा पावकश्चामितौजसा / कर्णदुःशासनाभ्यां च राजभिश्चाभिसंवृतम् // 33 पारिजातं च हरता जितः साक्षाच्छचीपतिः॥४८ नृशंस पापभूयिष्ठ क्षुद्रकर्मसहायवान् / एकार्णवे शयानेन हतौ तौ मधुकैटभो / पापैः सहायैः संहत्य पापं कर्म चिकीर्षसि // 34 जन्मान्तरमुपागम्य हयग्रीवस्तथा हतः // 49 अशक्यमयशस्यं च सद्भिश्चापि विगर्हितम् / अयं कर्ता न क्रियते कारणं चापि पौरुषे / यथा त्वादृशको मूढो व्यवस्येत्कुलपांसनः // 35 यद्यदिच्छेदयं शौरिस्तत्तत्कुर्यादयत्नतः // 50 त्वमिमं पुण्डरीकाक्षमप्रधृष्यं दुरासदम् / तं न बुध्यसि गोविन्दं घोरविक्रममच्युतम् / पापैः सहायैः संहत्य निग्रहीतुं किलेच्छसि // 36 आशीविषमिव क्रुद्धं तेजोराशिमनिर्जितम् // 51 यो न शक्यो बलात्कर्तुं देवैरपि सवासवैः / / प्रधर्षयन्महाबाहुं कृष्णमक्लिष्टकारिणम् / तं त्वं प्रार्थयसे मन्द बालश्चन्द्रमसं यथा // 37 / / पतंगोऽग्निमिवासाद्य सामात्यो न भविष्यसि॥५२ देवैर्मनुष्यैर्गन्धर्वैरसुरैरुरगैश्च यः। इति श्रीमहाभारते उद्योगपर्वणि . न सोढुं समरे शक्यस्तं न बुध्यसि केशवम् // 38 अष्टाविंशत्यधिकशततमोऽध्यायः // 128 // दुर्ग्रहः पाणिना वायुर्दुःस्पर्शः पाणिना शशी / दुर्धरा पृथिवी मूर्धा दुर्ग्रहः केशवो बलात् // 39 वैशंपायन उवाच / इत्युक्ते धृतराष्ट्रण क्षत्तापि विदुरोऽब्रवीत् / विदुरेणैवमुक्ते तु केशवः शत्रुपूगहा / दुर्योधनमभिप्रेक्ष्य धार्तराष्ट्रममर्षणम् // 40 दुर्योधनं धार्तराष्ट्रमभ्यभाषत वीर्यवान् // 1 सौभद्वारे वानरेन्द्रो द्विविदो नाम नामतः।। एकोऽहमिति यन्मोहान्मन्यसे मां सुयोधन / शिलावर्षेण महता छादयामास केशवम् // 41 परिभूय च दुर्बुद्धे ग्रहीतुं मां चिकीर्षसि // 2 ग्रहीतुकामो विक्रम्य सर्वयत्नेन माधवम् / / इहैव पाण्डवाः सर्वे तथैवान्धकवृष्णयः / प्रहीतुं नाशकत्तत्र तं त्वं प्रार्थयसे बलात् // 42 इहादित्याश्च रुद्राश्च वसवश्च महर्षिभिः // 3 निर्मोचने षट्सहस्राः पाशैर्बद्धा महासुराः। एवमुक्त्वा जहासोच्चैः केशवः परवीरहा। ग्रहीतुं नाशकंश्चैनं तं त्वं प्रार्थयसे बलात् // 43 तस्य संस्मयतः शौरेविद्युद्रूपा महात्मनः / प्राग्ज्योतिषगतं शौरि नरकः सह दानवैः / अङ्गुष्ठमात्रास्त्रिदशा मुमुचुः पावकार्चिषः // 4 प्रहीतुं नाशकत्तत्र तं त्वं प्रार्थयसे बलात् // 44 तस्य ब्रह्मा ललाटस्थो रुद्रो वक्षसि चाभवत् / अनेन हि हता बाल्ये पूतना शिशुना तथा। लोकपाला भुजेष्वासन्नग्निरास्यादजायत / / 5 गोवर्धनो धारितश्च गवार्थे भरतर्षभ // 45 आदित्याश्चैव साध्याश्च वसवोऽथाश्विनावपि / अरिष्टो धेनुकश्चैव चाणूरश्च महाबलः / मरुतश्च सहेन्द्रेण विश्वेदेवास्तथैव च / अश्वराजश्च निहतः कंसश्चारिष्टमाचरन् // 46 / बभूवुश्चैव रूपाणि यक्षगन्धर्वरक्षसाम् // 6 -1050 -