________________ 5. 78. 5] उद्योगपर्व [5. 80.2 79 प्राप्तकालं मनुष्येण स्वयं कार्यमरिंदम // 5 अन्यथा चिन्तितो ह्यर्थः पुनर्भवति सोऽन्यथा / सहदेव उवाच / अनित्यमतयो लोके नराः पुरुषसत्तम // 6 यदेतत्कथितं राज्ञा धर्म एष सनातनः / अन्यथा बुद्धयो ह्यासन्नस्मासु वनवासिषु / यथा तु युद्धमेव स्यात्तथा कार्यमरिंदम // 1 अदृश्येष्वन्यथा कृष्ण दृश्येषु पुनरन्यथा // 7 यदि प्रशममिच्छेयुः कुरवः पाण्डवैः सह / अस्माकमपि वार्ष्णेय वने विचरतां तदा / / तथापि युद्धं दाशाह योजयेथाः सहैव तैः // 2 न तथा प्रणयो राज्ये यथा संप्रति वर्तते // 8 कथं नु दृष्ट्वा पाञ्चालीं तथा क्लिष्टां सभागताम् / निवृत्तवनवासान्नः श्रुत्वा वीर समागताः / अवधेन प्रशाम्येत मम मन्युः सुयोधने // 3 अक्षौहिण्यो हि सप्तेमास्त्वत्प्रसादाजनार्दन // 9 यदि भीमार्जुनौ कृष्ण धर्मराजश्च धार्मिकः / इमान्हि पुरुषव्याघ्रानचिन्त्यबलपौरुषान् / धर्ममुत्सृज्य तेनाहं योद्धुमिच्छामि संयुगे // 4 आत्तशस्त्रारणे दृष्ट्वा न व्यथेदिह कः पुमान् // 10 सात्यकिरुवाच / स भवान्कुरुमध्ये तं सान्त्वपूर्व भयान्वितम् / सत्यमाह महाबाहो सहदेवो महामतिः / ज्याद्वाक्यं यथा मन्दो न व्यथेत सुयोधनः // 11 दुर्योधनवधे शान्तिस्तस्य कोपस्य मे भवेत् // 5 युधिष्ठिरं भीमसेनं बीभत्सुं चापराजितम् / जानासि हि यथा दृष्ट्वा चीराजिनधरान्वने / सहदेवं च मां चैव त्वां च रामं च केशव // 12 तवापि मन्युरुद्भूतो दुःखितान्प्रेक्ष्य पाण्डवान् // 6 सात्यकिं च महावीर्यं विराटं च सहात्मजम् / तस्मान्माद्रीसुतः शूरो यदाह पुरुषर्षभः / वचनं सर्वयोधानां तन्मतं पुरुषोत्तम // 7 द्रुपदं च सहामात्यं धृष्टद्युम्नं च पार्षतम् // 13 वैशंपायन उवाच। काशिराजं च विक्रान्तं धृष्टकेतुं च चेदिपम् / एवं वदति वाक्यं तु युयुधाने महामता / मांसशोणितभृन्मर्त्यः प्रतियुध्येत को युधि // 14 सुभीमः सिंहनादोऽभूद्योधानां तत्र सर्वशः // 8 स भवान्गमनादेव साधयिष्यत्यसंशयम् / सर्वे हि सर्वतो वीरास्तद्वचः प्रत्यपूजयन् / / इष्टमर्थ महाबाहो धर्मराजस्य केवलम् // 15 साधु साध्विति शैनेयं हर्षयन्तो युयुत्सवः // 9 विदुरश्चैव भीष्मश्च द्रोणश्च सहबाह्निकः / इति श्रीमहाभारते उद्योगपर्वणि श्रेयः समर्था विज्ञातुमुच्यमानं त्वयानघ // 16 एकोनाशीतितमोऽध्यायः // 79 // ते चैनमनुनेष्यन्ति धृतराष्ट्र जनाधिपम् / तं च पापसमाचारं सहामात्यं सुयोधनम् // 17 वैशंपायन उवाच / श्रोता चार्थस्य विदुरस्त्वं च वक्ता जनार्दन / राज्ञस्तु वचनं श्रुत्वा धर्मार्थसहितं हितम् / कमिवार्थं विवर्तन्तं स्थापयेतां न वर्त्मनि // 18 कृष्णा दाशार्हमासीनमब्रवीच्छोककर्शिता // 1 इति श्रीमहाभारते उद्योगपर्वणि सुता द्रुपदराजस्य स्वसितायतमूर्धजा। अष्टसप्ततितमोऽध्यायः // 7 // संपूज्य सहदेवं च सात्यकिं च महारथम् // 2 -995 -