________________ 5. 76. 20] महाभारते [5. 78.5 तदाशु कुरु वार्ष्णेय यन्नः कार्यमनन्तरम् // 20 न चोपशाम्यते पापः श्रियं दृष्ट्वा युधिष्ठिरे // 13 इति श्रीमहाभारते उद्योगपर्वणि असकृञ्चाप्यहं तेन त्वत्कृते पार्थ भेदितः / षट्सप्ततितमोऽध्यायः // 76 // न मया तद्गृहीतं च पापं तस्य चिकीर्षितम् // 14 77 जानासि हि महाबाहो त्वमप्यस्य परं मतम् / भगवानुवाच / प्रियं चिकीर्षमाणं च धर्मराजस्य मामपि // 15 एवमेतन्महाबाहो यथा वदसि पाण्डव / स जानस्तस्य चात्मानं मम चैव परं मतम् / सर्व विदं समायत्तं बीभत्सो कर्मणोर्द्वयोः // 1 अजानन्निव चाकस्मादर्जुनाद्याभिशङ्कसे // 16 क्षेत्रं हि रसवच्छुद्धं कर्षकेणोपपादितम् / यच्चापि परमं दिव्यं तच्चाप्यवगतं त्वया / . ऋते वर्ष न कौन्तेय जातु निर्वर्तयेत्फलम् // 2 विधानविहितं पार्थ कथं शर्म भवेत्परैः // 17 तत्र वै पौरुषं ब्रूयुरासेकं यत्नकारितम् / यत्तु वाचा मया शक्यं कर्मणा चापि पाण्डव / तत्र चापि ध्रुवं पश्येच्छोषणं दैवकारितम् // 3 करिष्ये तदहं पार्थ न त्वाशंसे शमं परैः // 18 तदिदं निश्चितं बुद्ध्या पूर्वैरपि महात्मभिः / कथं गोहरणे अयादिच्छशर्म तथाविधम् / दैवे च मानुषे चैव संयुक्त लोककारणम् // 4 याच्यमानोऽपि भीष्मेण संवत्सरगतेऽध्वनि // 19 अहं हि तत्करिष्यामि परं पुरुषकारतः / तदैव ते पराभूता यदा संकल्पितास्त्वया / दैवं तु न मया शक्यं कर्म कर्तुं कथंचन // 5 लवशः क्षणशश्चापि न च तुष्टः सुयोधनः // 20 स हि धर्म च सत्यं च त्यक्त्वा चरति दुर्मतिः / सर्वथा तु मया कार्य धर्मराजस्य शासनम् / न हि संतप्यते तेन तथारूपेण कर्मणा // 6 विभाव्यं तस्य भूयश्च कर्म पापं दुरात्मनः // 21 तां चापि बुद्धिं पापिष्टां वर्धयन्त्यस्य मत्रिणः / इति श्रीमहाभारते उद्योगपर्वणि शकुनिः सूतपुत्रश्च भ्राता दुःशासनस्तथा // 7 सप्तसप्ततितमोऽध्यायः // 7 // स हि त्यागेन राज्यस्य न शमं समुपेष्यति / .78 अन्तरेण वधात्पार्थ सानुबन्धः सुयोधनः // 8 नकुल उवाच / न चापि प्रणिपातेन त्यक्तुमिच्छति धर्मराट् / / उक्तं बहुविधं वाक्यं धर्मराजेन माधव / याच्यमानस्तु राज्यं स न प्रदास्यति दुर्मतिः // 9 | धर्मज्ञेन वदान्येन धर्मयुक्तं च तत्त्वतः // 1 न तु मन्ये स तद्वाच्यो यद्युधिष्ठिरशासनम् / मतमाज्ञाय राज्ञश्च भीमसेनेन माधव / उक्तं प्रयोजनं तत्र धर्मराजेन भारत // 10 संशमो बाहुवीर्यं च ख्यापितं माधवात्मनः // 2 तथा पापस्तु तत्सर्वं न करिष्यति कौरवः / तथैव फल्गुनेनापि यदुक्तं तत्त्वया श्रुतम् / तस्मिंश्चाक्रियमाणेऽसौ लोकवध्यो भविष्यति॥११ आत्मनश्च मतं वीर कथितं भवतासकृत् // 3 मम चापि स वध्यो वै जगतश्चापि भारत / सर्वमेतदतिक्रम्य श्रुत्वा परमतं भवान् / येन कौमारके यूयं सर्वे विप्रकृतास्तथा // 12 / यत्प्राप्तकालं मन्येथास्तत्कुर्याः पुरुषोत्तम // 4 विप्रलुप्तं च वो राज्यं नृशंसेन दुरात्मना / तस्मिंस्तस्मिन्निमित्ते हि मतं भवति केशव / - 994 -