________________ 5. 75. 13 ] उद्योगपर्व [5. 76. 20 तत्रेयमर्थमात्रा मे भीमसेन विवक्षिता / संपाद्यमानं सम्यक्च स्यात्कर्म सफलं प्रभो। नैकान्तसिद्धिर्मन्तव्या कृरुभिः सह संयुगे // 13 स तथा कृष्ण वर्तस्व यथा शर्म भवेत्परैः // 6 नातिप्रणीतरश्मिः स्यात्तथा भवति पर्यये / पाण्डवानां कुरूणां च भवान्परमकः सुहृत् / विषादमर्छद् ग्लानिं वा एतदर्थं ब्रवीमि ते // 14 सुराणामसुराणां च यथा वीर प्रजापतिः // 7 श्वोभूते धृतराष्ट्रस्य समीपं प्राप्य पाण्डव / कुरूणां पाण्डवानां च प्रतिपत्स्व निरामयम् / यतिष्ये प्रशमं कर्तुं युष्मदर्थमहापयन् // 15 अस्मद्धितमनुष्ठातुं न मन्ये तव दुष्करम् // 8 शमं चेत्ते करिष्यन्ति ततोऽनन्तं यशो मम / एवं चेत्कार्यतामेति कार्य तव जनार्दन / भवतां च कृतः कामस्तेषां च श्रेय उत्तमम् // 16 गमनादेवमेव त्वं करिष्यसि न संशयः // 9 ते चेदभिनिवेक्ष्यन्ति नाभ्युपैष्यन्ति मे वचः / चिकीर्षितमथान्यत्ते' तस्मिन्वीर दुरात्मनि / कुरखो युद्धमेवात्र रौद्रं कर्म भविष्यति // 17 भविष्यति तथा सर्वं यथा तव चिकीर्षितम् // 1. अस्मिन्युद्धे भीमसेन त्वयि भारः समाहितः / शर्म तैः सह वा नोऽस्तु तव वा यच्चिकीर्षितम् / धूरर्जुनेन धार्या स्याद्वोढव्य इतरो जनः // 18 विचार्यमाणो यः कामस्तव कृष्ण स नो गुरुः // 11 अहं हि यन्ता बीभत्सोर्भविता संयुगे सति / न स नार्हति दुष्टात्मा वधं ससुतबान्धवः / धनंजयस्यैष कामो न हि युद्धं न कामये // 19 येन धर्मसुते दृष्ट्वा न सा श्रीरूपमर्षिता // 12 तस्मादाशङ्कमानोऽहं वृकोदर मतिं तव / यच्चाप्यपश्यतोपायं धर्मिष्ठं मधुसदन / तुदन्नक्लीबया वाचा तेजस्ते समदीपयम् // 20 उपायेन नृशंसेन हृता दुर्वृतदेविना // 13 .. इति श्रीमहाभारते उद्योगपर्वणि कथं हि पुरुषो जातः क्षत्रियेषु धनुर्धरः / पञ्चसप्ततितमोऽध्यायः // 75 // समाहूतो निवर्तेत प्राणत्यागेऽप्युपस्थिते // 14 अधर्मेण जितान्दृष्ट्वा वने प्रव्रजितांस्तथा / अर्जुन उवाच / वध्यतां मम वार्ष्णेय निर्गतोऽसौ सुयोधनः // 15 उक्तं युधिष्ठिरेणैव यावद्वाच्यं जनार्दन / न चैतदद्भुतं कृष्ण मित्रार्थे यच्चिकीर्षसि / तव वाक्यं तु मे श्रुत्वा प्रतिभाति परंतप // 1 क्रिया कथं नु मुख्या स्यान्मृदुना वेतरेण वा॥१६ नैव प्रशममत्र त्वं मन्यसे सुकरं प्रभो। लोभाद्वा धृतराष्ट्रस्य दैन्याद्वा समुपस्थितात् // 2 अथ वा मन्यसे ज्यायान्वधस्तेषामनन्तरम्। 'अफलं मन्यसे चापि पुरुषस्य पराक्रमम् / तदेव क्रियतामाशु न विचार्यमतस्त्वया // 17 न चान्तरेण कर्माणि पौरुषेण फलोदयः // 3 जानासि हि यथा तेन द्रौपदी पापबुद्धिना। सदिदं भाषितं वाक्यं तथा च न तथैव च / परिक्लिष्टा सभामध्ये तच्च तस्यापि मर्षितम् // 18 न चैतदेवं द्रष्टव्यमसाध्यमिति किंचन // 4 स नाम सम्यग्वर्तेत पाण्डवेष्विति माधव / किं चैतन्मन्यसे कृच्छ्रमस्माकं पापमादितः।। न मे संजायते बुद्धिर्बीजमुप्तमिवोषरे // 19 कुर्वन्ति तेषां कर्माणि येषां नास्ति फलोदयः // 5 / तस्माद्यन्मन्यसे युक्तं पाण्डवानां च यद्धितम् / म.भा. 125 -993 - 76