________________ 5. 56. 1] महाभारते [5. 56. 28 प्राच्याश्च दाक्षिणात्याश्च भीमसेनस्य भागतः // 14 धृतराष्ट्र उवाच / अर्जुनस्य तु भागेन कर्णो वैकर्तनो मतः / कांस्तत्र संजयापश्यः प्रत्यर्थेन समागतान् / अश्वत्थामा विकर्णश्च सैन्धवश्व जयद्रथः // 15 ये योत्स्यन्ते पाण्डवार्थे पुत्रस्य मम वाहिनीम् // 1 अशक्याश्चैव ये केचित्पृथिव्यां शूरमानिनः / ___ संजय उवाच। सर्वांस्तानर्जुनः पार्थः कल्पयामास भागतः // 16 मुख्यमन्धकवृष्णीनामपश्यं कृष्णमागतम् / महेष्वासा राजपुत्रा भ्रातरः पञ्च केकयाः / चेकितानं च तत्रैव युयुधानं च सात्यकिम् // 2 केकयानेव भागेन कृत्वा योत्स्यन्ति संयुगे // 17 पृथगक्षौहिणीभ्यां तौ पाण्डवानभिसंश्रितौ।। तेषामेव कृतो भागो मालवाः शाल्वकेकयाः / . महारथौ समाख्यातावुभौ पुरुषमानिनौ // 3 त्रिगर्तानां च द्वौ मुख्यौ यौ तौ संशप्तकाविति // 18 अक्षौहिण्याथ पाञ्चाल्यो दशभिस्तनयैर्वृतः / दुर्योधनसुताः सर्वे तथा दुःशासनस्य च / सत्यजित्प्रमुखैर्वीरेधृष्टद्युम्नपुरोगमैः // 4 सौभद्रेण कृतो भागो राजा चैव बृहद्बलः // 19 द्रुपदो वर्धयन्मानं शिखण्डिपरिपालितः / द्रौपदेया महेष्वासाः सुवर्णविकृतध्वजाः / उपायात्सर्वसैन्यानां प्रतिच्छाद्य तदा वपुः // 5 धृष्टद्युम्नमुखा द्रोणमभियास्यन्ति भारत // 20 विराटः सह पुत्राभ्यां शङ्खनैवोत्तरेण च / चेकितानः सोमदत्तं द्वैरथे योद्धुमिच्छति / सूर्यदत्तादिभिर्वीरैर्मदिराश्वपुरोगमैः // 6 भोजं तु कृतवर्माणं युयुधानो युयुत्सति // 21 -सहितः पृथिवीपालो भ्रातृभिस्तनयैस्तथा / सहदेवस्तु माद्रेयः शूरः संक्रन्दनो युधि। . अक्षौहिण्यैव सैन्यस्य वृतः पार्थ समाश्रितः // 7 स्वमंशं कल्पयामास श्यालं ते सुबलात्मजम् // 22 जारासंधिर्मागधश्च धृष्टकेतुश्च चेदिराट् / उलूकं चापि कैतव्यं ये स सारस्वता गणाः / पृथक्पृथगनुप्राप्तौ पृथगक्षौहिणीवृतौ // 8 नकुलः कल्पयामास भागं माद्रवतीसुतः // 23 केकया भ्रातरः पञ्च सर्वे लोहितकध्वजाः / ये चान्ये पार्थिवा राजन्प्रत्युद्यास्यन्ति संयुगे। अक्षौहिणीपरिवृताः पाण्डवानभिसंश्रिताः // 9 / समाह्वानेन तांश्चापि पाण्डुपुत्रा अकल्पयन् // 24 एतानेतावतस्तत्र यानपश्यं समागतान् / एवमेषामनीकानि प्रविभक्तानि भागशः / ये पाण्डवार्थे योत्स्यन्ति धार्तराष्ट्रस्य वाहिनीम् // 10 यत्ते कार्य सपुत्रस्य क्रियतां तदकालिकम् // 25 यो वेद मानुषं व्यूहं दैवं गान्धर्वमासुरम् / धृतराष्ट्र उवाच / स तस्य सेनाप्रमुखे धृष्टद्युम्नो महामनाः // 11 // न सन्ति सर्वे पुत्रा मे मूढा दु तदेविनः / भीष्मः शांतनवो राजन्भागः क्लृप्तः शिखण्डिनः / येषां युद्धं बलवता भीमेन रणमूर्धनि // 26 तं विराटोऽनु संयाता सह मत्स्यैः प्रहारिभिः // 12 राजानः पार्थिवाः सर्वे प्रोक्षिताः कालधर्मणा / ज्येष्ठस्य पाण्डुपुत्रस्य भागो मद्राधिपो बली। . गाण्डीवाग्निं प्रवेक्ष्यन्ति पतङ्गा इव पावकम् // 27 तौ तु तत्राब्रुवन्केचिद्विषमौ नो मताविति // 13 / विद्रुतां वाहिनीं मन्ये कृतवैरैर्महात्ममिः / दुर्योधनः सहसुतः सार्धं भ्रातृशतेन च। तां रणे केऽनुयास्यन्ति प्रभग्नां पाण्डवैयुधि // 28 -972