________________ 4. 68. 10] विराटपर्व [4. 63. 32 सर्वथा कुरवस्ते हि ये चान्ये वसुधाधिपाः। . ध्रुव एव जयस्तस्य यस्य यन्ता बृहन्नडा // 21 . त्रिगर्तानिर्जिताश्रुत्वा न स्थास्यन्ति कदाचन // 10 वैशंपायन उवाच / तस्माद्गच्छन्तु मे योधा बलेन महता वृताः। ततो विराटो नृपतिः संप्रहृष्टतनूरुहः / उत्तरस्य परीप्साथ ये त्रिगर्तेरविक्षताः // 11 श्रुत्वा तु विजयं तस्य कुमारस्यामितौजसः।.. हयांश्च नागांश्च रथांश्च शीघ्रं आच्छादयित्वा दूतांस्तान्मत्रिणः सोऽभ्यचोदयत्॥ पदातिसंघांश्च ततः प्रवीरान् / राजमार्गाः क्रियन्तां मे पताकाभिरलंकृताः / प्रस्थापयामास सुतस्य हेतो पुष्पोपहारैरर्च्यन्तां देवताश्चापि सर्वशः // 23 विचित्रशस्त्राभरणोपपन्नान् // 12 कुमारा योधमुख्याश्च गणिकाश्च स्खलंकृताः / एवं स राजा मत्स्यानां विराटोऽक्षौहिणीपतिः / वादित्राणि च सर्वाणि प्रत्युद्यान्तु सुतं मम.॥ 24 व्यादिदेशाथ तां क्षिप्रं वाहिनीं चतुरङ्गिणीम् // 13 घण्टापणवकः शीघ्रं मत्तमारुह्य वारणम् / कुमारमाशु जानीत यदि जीवति वा न वा। शृङ्गाटकेषु सर्वेषु आख्यातु विजयं मम // 25 यस्य यन्ता गतः षण्ढो मन्येऽहं न स जीवति॥१४ उत्तरा च कुमारीभिर्बह्वीभिरभिसंवृता। तमब्रवीद्धर्मराजः प्रहस्य शृङ्गारवेषाभरणा प्रत्युद्यातु बृहन्नडाम् // 26 विराटमातं कुरुभिः प्रतप्तम् / श्रुत्वा तु तद्वचनं पार्थिवस्य बृहन्नडा सारथिश्चेन्नरेन्द्र सर्वे पुनः स्वस्तिकपाणयश्च / परे न नेष्यन्ति तवाद्य गास्ताः // 15 भेर्यश्च तूर्याणि च वारिजाश्च सर्वान्महीपान्सहितान्कुरूंश्च वेषैः पराध्यैः प्रमदाः शुभाश्च // 27 तथैव देवासुरयक्षनागान् / तथैव सूताः सह मागधैश्च अलं विजेतुं समरे सुतस्ते नन्दीवाद्याः पणवास्तूर्यवाद्याः / स्वनुष्ठितः सारथिना हि तेन // 16 पुराद्विराटस्य महाबलस्य अथोत्तरेण प्रहिता दूतास्ते शीघ्रगामिनः / प्रत्युद्ययुः पुत्रमनन्तवीर्यम् // 28 विराटनगरं प्राप्य जयमावेदयंस्तदा // 17 प्रस्थाप्य सेनां कन्याश्च गणिकाश्च स्वलंकृताः / राज्ञस्ततः समाचख्यौ मन्त्री विजयमुत्तमम् / मत्स्यराजो महाप्राज्ञः प्रहृष्ट इदमब्रवीत् / पराजयं कुरूणां चाप्युपायान्तं तथोत्तरम् // 18 अक्षानाहर सैरन्ध्र कङ्क द्यूतं प्रवर्तताम् // 29 सर्वा विनिर्जिता गावः कुरवश्व पराजिताः / तं तथावादिनं दृष्ट्वा पाण्डवः प्रत्यभाषत / उत्तरः सह सूतेन कुशली च परंतप // 19 न देवितव्यं हृष्टेन कितवेनेति नः श्रुतम् // 30 कङ्क उवाच / न त्वामद्य मुदा युक्तमहं देवितुमुत्सहे। दिष्ट्या ते निर्जिता गावः कुरवश्च पराजिताः। प्रियं तु ते चिकीर्षामि वर्ततां यदि मन्यसे // 31 दिष्ट्या ते जीवितः पुत्रः श्रूयते पार्थिवर्षभ / 20 विराट उवाच / नाद्भुतं त्वेव मन्येहं यत्ते पुत्रोऽजयत्कुरून् / स्त्रियो गावो हिरण्यं च यच्चान्यद्वसु किंचन। . - 869 -