________________ 3. 297. 50] आरण्यकपर्व [3. 297. 70 यक्ष उवाच / यक्ष उवाच / किं स्विंदात्मा मनुष्यस्य किं स्विदैवकृतः सखा / का दिकिमुदकं प्रोक्तं किमन्नं पार्थ किं विषम् / उपजीवनं किं स्विदस्य किं स्विदस्य परायणम् / / 50 श्राद्धस्य कालमाख्याहि ततः पिब हरस्व च // 60 युधिष्ठिर उवाच / युधिष्ठिर उवाच / पुत्र आत्मा मनुष्यस्य भार्या दैवकृतः सखा / / सन्तो दिग्जलमाकाशं गौरन्नं प्रार्थना विषम्। उपजीवनं च पर्जन्यो दानमस्य परायणम् / / 51 श्राद्धस्य ब्राह्मणः कालः कथं वा यक्ष मन्यसे॥६१ यक्ष उवाच। यक्ष उवाच / धन्यानामुत्तमं किं स्विद्धनानां किं विदुत्तमम् / व्याख्याता मे त्वया प्रश्ना याथातथ्यं परंतप / लाभानामुत्तमं किं वित्किं सुखानां तथोत्तमम् // पुरुषं त्विदानीमाख्याहि यश्च सर्वधनी नरः॥६२ युधिष्ठिर उवाच / __ युधिष्ठिर उवाच। धन्यानामुत्तमं दाक्ष्यं धनानामुत्तमं श्रुतम् / / दिवं स्पृशति भूमिं च शब्दः पुण्यस्य कर्मणः / लाभानां श्रेष्ठमारोग्यं सुखानां तुष्टिरुत्तमा // 53 यावत्स शब्दो भवति तावत्पुरुष उच्यते // 63 यक्ष उवाच। तुल्ये प्रियाप्रिये यस्य सुखदुःखे तथैव च / कश्च धर्मः परो लोके कश्च धर्मः सदाफलः / अतीतानागते चोभे स वै सर्वधनी नरः॥ 64 . किं नियम्य न शोचन्ति कैश्च संधिर्न जीर्यते // यक्ष उवाच / युधिष्ठिर उवाच / व्याख्यातः पुरुषो राजन्यश्च सर्वधनी नरः / आनृशंस्यं परो धर्मस्त्रयीधर्मः सदाफलः / मनो यम्य न शोचन्ति सद्भिः संधिर्न जीर्यते // तस्मात्तवैको भ्रातॄणां यमिच्छसि स जीवतु // 65 यक्ष उवाच। युधिष्ठिर उवाच। किं नु हित्वा प्रियो भवति किं नु हित्वा न शोचति / श्यामो य एष रक्ताक्षो बृहच्छाल इवोद्गतः। / किं नु हित्वार्थवान्भवति किं नु हित्वा सुखी भवेत्॥ व्यूढोरस्को महाबाहुनकुलो यक्ष जीवतु // 66 : युधिष्ठिर उवाच / - यक्ष उवाच / मानं हित्वा प्रियो भवति क्रोधं हित्वा न शोचति / प्रियस्ते भीमसेनोऽयमर्जुनो वः परायणम् / . कामं हित्वार्थवान्भवति लोभं हित्वा सुखी भवेत् // स कस्मान्नकुलं राजन्सापत्नं जीवमिच्छसि // 67 यक्ष उवाच। यस्य नागसहस्रेण दशसंख्येन वै बलम् / मृतं कथं स्यात्पुरुषः कथं राष्ट्रं मृतं भवेत् / तुल्यं तं भीममुत्सृज्य नकुलं जीवमिच्छसि // 68 श्राद्धं मृतं कथं च स्यात्कथं यज्ञो मृतो भवेत्॥५८ तथैनं मनुजाः प्राहुर्भीमसेनं प्रियं तव।। युधिष्ठिर उवाच। अथ केनानुभावेन सापत्नं जीवमिच्छसि // 69 * मृतो दरिद्रः पुरुषो मृतं राष्ट्रमराजकम् / / यस्य बाहुबलं सर्वे पाण्डवाः समुपाश्रिताः। . मृतमश्रोत्रियं श्राद्धं मृतो यज्ञस्त्वदक्षिणः // 59 अर्जुनं तमपाहाय नकुलं जीवमिच्छसि // 70 : - 797