________________ 3. 297. 71] महाभारते [3. 298. 20 युधिष्ठिर उवाच। अहिंसा समता शान्तिस्तपः शौचममत्सरः / आनृशंस्यं परो धर्मः परमार्थाच्च मे मतम् / द्वाराण्येतानि मे विद्धि प्रियो ह्यसि सदा मम // 8 आनृशंस्यं चिकीर्षामि नकुलो यक्ष जीवतु // 71 / दिष्टया पञ्चसु रक्तोऽसि दिष्ट्या ते षट्पदी जिता / धर्मशीलः सदा राजा इति मां मानवा विदुः। द्वे पूर्व मध्यमे द्वे च द्वे चान्ते सांपरायिके // 9 स्वधर्मान्न चलिष्यामि नकुलो यक्ष जीवतु // 72 धर्मोऽहमस्मि भद्रं ते जिज्ञासुस्त्वामिहागतः। . यथा कुन्ती तथा माद्री विशेषो नास्ति मे तयोः / आनृशंस्येन तुष्टोऽस्मि वरं दास्यामि तेऽनघ // 10 मातृभ्यां सममिच्छामि नकुलो यक्ष जीवतु // 73 / वरं वृणीष्व राजेन्द्र दाता ह्यस्मि तवानघ / यक्ष उवाच / ये हि मे पुरुषा भक्ता न तेषामस्ति दुर्गतिः॥११ यस्य तेऽर्थाच्च कामाच आनृशंस्यं परं मतम् / युधिष्ठिर उवाच / तस्मात्ते भ्रातरः सर्वे जीवन्तु भरतर्षभ // 74 अरणीसहितं यस्य मृग आदाय गच्छति। . इति श्रीमहाभारते आरण्यकपर्वणि तस्याग्नयो न लुप्येरन्प्रथमोऽस्तु वरो मम // 12 सप्तनवत्यधिकद्विशततमोऽध्यायः // 297 // . धर्म उवाच / 298 अरणीसहितं तस्य ब्राह्मणस्य हृतं मया। वैशंपायन उवाच / मृगवेषेण कौन्तेय जिज्ञासार्थं तव प्रभो // 13 ततस्ते यक्षवचनादुदतिष्ठन्त पाण्डवाः / वैशंपायन उवाच / क्षुत्पिपासे च सर्वेषां क्षणे तस्मिन्व्यगच्छताम् // 1 ददानीत्येव भगवानुत्तरं प्रत्यपद्यत / युधिष्ठिर उवाच / अन्यं वरय भद्रं ते वरं त्वममरोपम // 14 सरस्येकेन पादेन तिष्ठन्तमपराजितम् / . युधिष्ठिर उवाच / पृच्छामि को भवान्देवो न मे यक्षो मतो भवान्॥२ | वर्षाणि द्वादशारण्ये त्रयोदशमुपस्थितम् / वसूनां वा भवानेको रुद्राणामथ वा भवान् / तत्र नो नाभिजानीयुर्वसतो मनुजाः क्वचित् // 15 अथ वा मरुतां श्रेष्ठो वज्री वा त्रिदशेश्वरः // 3 . वैशंपायन उवाच / मम हि भ्रातर इमे सहस्रशतयोधिनः / ददानीत्येव भगवानुत्तरं प्रत्यपद्यत / न तं योगं प्रपश्यामि येन स्युर्विनिपातिताः॥ 4 भूयश्चाश्वासयामास कौन्तेयं सत्यविक्रमम् // 16 सुखं प्रतिविबुद्धानामिन्द्रियाण्युपलक्षये। यद्यपि स्वेन रूपेण चरिष्यथ महीमिमाम् / स भवान्सुहृदस्माकमथ वा नः पिता भवान् // 5 न वो विज्ञास्यते कश्चित्रिषु लोकेषु भारत // 17 यक्ष उवाच / वर्ष त्रयोदशं चेदं मत्प्रसादात्कुरूद्वहाः / अहं ते जनकस्तात धर्मो मृदुपराक्रम / विराटनगरे गूढा अविज्ञाताश्चरिष्यथ // 18 त्वां दिदृक्षुरनुप्राप्तो विद्धि मां भरतर्षभ // 6 यद्वः संकल्पितं रूपं मनसा यस्य यादशम। यशः सत्यं दमः शौचमार्जवं हीरचापलम् / तादृशं तादृशं सर्वे छन्दतो धारयिष्यथ // 19 दानं तपो ब्रह्मचर्यमित्येतास्तनवो मम // 7 अरणीसहितं चेदं ब्राह्मणाय प्रयच्छत / -798 -