________________ 3. 281. 9] .. आरण्यकपर्व [ 3. 281. 28 स्थितं सत्यवतः पार्श्वे निरीक्षन्तं तमेव च // 9 प्राहुः सप्तपदं मित्रं बुधास्तत्त्वार्थदर्शिनः / तं दृष्ट्वा सहसोत्थाय भर्तुर्यस्य शनैः शिरः / मित्रतां च पुरस्कृत्य किंचिद्वक्ष्यामि तच्छृणु // 22 कृताञ्जलिरुवाचार्ता हृदयेन प्रवेपता // 10 नानात्मवन्तस्तु वने चरन्ति दैवतं त्वाभिजानामि वपुरेतद्धयमानुषम् / - धर्म च वासं च परिश्रमं च / कामया ब्रूहि मे देव कस्त्वं किं च चिकीर्षसि॥११ विज्ञानतो धर्ममुदाहरन्ति - यम उवाच / तस्मात्सन्तो धर्ममाहुः प्रधानम् / / 23 पतिव्रतासि सावित्री तथैव च तपोन्विता। एकस्य धर्मेण सतां मतेन अतस्त्वामभिभाषामि विद्धि मां त्वं शुभे यमम्॥१२ सर्वे स्म तं मार्गमनुप्रपन्नाः। अयं ते सत्यवान्भर्ता क्षीणायुः पार्थिवात्मजः / मा वै द्वितीयं मा तृतीयं च वाञ्छे नेष्याम्येनमहं बवा विद्ध्येतन्मे चिकीर्षितम् // 13 तस्मात्सन्तो धर्ममाहुः प्रधानम् // 24 मार्कण्डेय उवाच / यम उवाच / इत्युक्त्वा पितृराजस्तां भगवान्वं चिकीर्षितम् / निवर्त तुष्टोऽस्मि तवानया गिरा यथावत्सर्वमाख्यातुं तत्प्रियार्थ प्रचक्रमे // 14 स्वराक्षरव्यञ्जनहेतुयुक्तया। अयं हि धर्मसंयुक्तो रूपवान्गुणसागरः। वरं वृणीष्वेह विनास्य जीवितं नाहों मत्पुरुषैर्नेतुमतोऽस्मि स्वयमागतः / / 15 ददानि ते सर्वमनिन्दिते वरम् // 25 ततः सत्यवतः कायात्पाशबद्धं वशं गतम् / . सावित्र्युवाच / अङ्गुष्ठमात्रं पुरुषं निश्चकर्ष यमो बलात् // 16 च्युतः स्वराज्याद्वनवासमाश्रितो / ततः समुद्धृतप्राणं गतश्वासं हतप्रभम् / विनष्टचक्षुः श्वशुरो ममाश्रमे / निर्विचेष्टं शरीरं तदभवाप्रियदर्शनम // 17 स लब्धचक्षुर्बलवान्भवेन्नृपयमस्तु तं. तथा बवा प्रयातो दक्षिणामुखः / स्तव प्रसादाज्वलनार्कसंनिभः / / 26 सावित्री चापि दुःखार्ता यममेवान्वगच्छत / यम उवाच / नियमव्रतसंसिद्धा महाभागा पतिव्रता // 18 ददानि ते सर्वमनिन्दिते वरं .. यम उवाच / / यथा त्वयोक्तं भविता च तत्तथा / निवर्त गच्छ सावित्रि कुरुष्वास्यौदेहिकम् / तवाध्वना ग्लानिमिवोपलक्षये कृतं भर्तुस्त्वयानृण्यं यावद्गम्यं गतं त्वया // 19 निवर्त गच्छस्व न ते श्रमो भवेत् / / 27 सावित्र्युवाच / सावित्र्युवाच। यत्र मे नीयते भर्ता स्वयं वा यत्र गच्छति / कुतः श्रमो भर्तृसमीपतो हि मे मयापि तत्र गन्तव्यमेष धर्मः सनातनः // 20 यतो हि भर्ता मम सा गतिर्बुवा / तपसा गुरुवृत्त्या च भर्तुः स्नेहागतेन च। यतः पतिं नेष्यसि तत्र मे गतिः तव चैव प्रसादेन न मे प्रतिहता गतिः // 21 सुरेश भूयश्च वचो निबोध मे // 28 -773 - // 17 . सल