________________ 3. 280. 18] महाभारते [3. 281.9 सावित्र्युवाच / मार्कण्डेय उवाच / सह भर्ना हसन्तीव हृदयेन विदूयता / / 29 एवं संभाषमाणायाः सावित्र्या भोजनं प्रति / सा वनानि विचित्राणि रमणीयानि सर्वशः / स्कन्धे परशुमादाय सत्यवान्प्रस्थितो वनम् // 18 मयूररवघुष्टानि ददर्श विपुलेक्षणा / / 30 सावित्री त्वाह भर्तारं नैकस्त्वं गन्तुमर्हसि / नदीः पुण्यवहाश्चैव पुष्पितांश्च नगोत्तमान् / सह त्वयागमिष्यामि न हि त्वां हातुमुत्सहे // 19 सत्यवानाह पश्येति सावित्री मधुराक्षरम् / / 31 सत्यवानुवाच / निरीक्षमाणा भर्तारं सर्वावस्थमनिन्दिता। . वनं न गतपूर्वं ते दुःखः पन्थाश्च भामिनि / / मृतमेव हि तं मेने काले मुनिवचः स्मरन् // 32 व्रतोपवासक्षामा च कथं पद्भ्यां गमिष्यसि // 20 अनुवर्तती तु भर्तारं जगाम मृदुगामिनी / द्विधेव हृदयं कृत्वा तं च कालमवेक्षती // 33 उपवासान्न मे ग्लानिर्नास्ति चापि परिश्रमः / इति श्रीमहाभारते आरण्यकपर्वणि गमने च कृतोत्साहां प्रतिषेद्धं न मार्हसि // 21 अशीत्यधिकद्विशततमोऽध्यायः // 280 // सत्यवानुवाच। 281 यदि ते गमनोत्साहः करिष्यामि तव प्रियम् / मार्कण्डेय उवाच / / मम त्वामन्त्रय गुरून्न मां दोषः स्पृशेदयम् / / 22 अथ भार्यासहायः स फलान्यादाय वीर्यवान् / ___ मार्कण्डेय उवाच। कठिनं पूरयामास ततः काष्ठान्यपाटयत् // 1 साभिगम्याब्रवीच्छश्रृं श्वशुरं च महाव्रता / तस्य पाटयतः काष्ठं स्वेदो वै समजायत। अयं गच्छति मे भर्ता फलाहारो महावनम् // 23 व्यायामेन च तेनास्य जज्ञे शिरसि वेदना / / 2 इच्छेयमभ्यनुज्ञातुमार्यया श्वशुरेण च / सोऽभिगम्य प्रियां भार्यामुवाच श्रमपीडितः / अनेन सह निर्गन्तुं न हि मे विरहः क्षमः // 24 व्यायामेन ममानेन जाता शिरसि वेदना // 3 गुर्वग्निहोत्रार्थकृते प्रस्थितश्च सुतस्तव / अङ्गानि चैव सावित्रि हृदयं दूयतीव च / न निवार्यो निवार्यः स्यादन्यथा प्रस्थितो वनम् // 25 अस्वस्थमिव चात्मानं लक्षये मितभाषिणि // 4 . संवत्सरः किंचिदूनो न निष्क्रान्ताहमाश्रमात् / शूलैरिव शिरो विद्धमिदं संलक्षयाम्यहम् / वनं कुसुमितं द्रष्टुं परं कौतूहलं हि मे // 26 / तत्स्वप्तुमिच्छे कल्याणि न स्थातुं शक्तिरस्ति मे // 5 धुमत्सेन उवाच। समासाद्याथ सावित्री भर्तारमुपगृह्य च / यतःप्रभृति सावित्री पित्रा दत्ता स्नुषा मम / उत्सङ्गेऽस्य शिरः कृत्वा निषसाद महीतले // 6 नानयाभ्यर्थनायुक्तमुक्तपूर्वं स्मराम्यहम् // 27 ततः सा नारदवचो विमृशन्ती तपस्विनी / तदेषा लभतां कामं यथाभिलषितं वधूः / / तं मुहूर्त क्षणं वेलां दिवसं च युयोज ह // 7 अप्रमादश्च कर्तव्यः पुत्रि सत्यवतः पथि // 28 मुहूर्तादिव चापश्यत्पुरुषं पीतवाससम् / मार्कण्डेय उवाच / बद्धमौलिं वपुष्मन्तमादित्यसमतेजसम् // 8 उभाभ्यामभ्यनुज्ञाता सा जगाम यशस्विनी। श्यामावदातं रक्ताक्षं पाशहस्तं भयावहम् / - 772 -