________________ 8. 259. 2] महाभारते [ 3. 259. 29 कुबेरस्तत्प्रसादार्थं यतते स्म सदा नृप // 2 विभीषणः शीर्णपर्णमेकमभ्यवहारयत् / / 17 . स राजराजो लङ्कायां निवसन्नरवाहनः / उपवासरति/मान्सदा जप्यपरायणः / राक्षसीः प्रददौ तिस्रः पितुर्वै परिचारिकाः // 3 तमेव कालमातिष्ठत्तीव्र तप उदारधीः / / 18 / तास्तदा तं महात्मानं संतोषयितुमुद्यताः / खरः शूर्पणखा चैव तेषां वै तप्यतां तपः।। ऋषि भरतशार्दूल नृत्तगीतविशारदाः॥४। परिचर्यां च रक्षां च चतुर्दृष्टमानसौ // 19 // पुष्पोत्कटा च राका च मालिनी च विशां पते। पूर्ण वर्षसहस्रे तु शिरश्छित्त्वा दशाननः। .. अन्योन्यस्पर्धया राजश्रेयस्कामाः सुमध्यमाः // 5 जुहोत्यग्नौ दुराधर्षस्तेनातुष्यजगत्प्रभुः // 20 तासां स भगवांस्तुष्टो महात्मा प्रददौ वरान् / ततो ब्रह्मा स्वयं गत्वा तपसस्तान्न्यवारयत् / लोकपालोपमान्पुत्रानेकैकस्या यथेप्सितान् // 6 प्रलोभ्य वरदानेन सर्वानेव पृथक्पृथक् / / 21 पुष्पोत्कटायां जज्ञाते द्वौ पुत्रौ राक्षसेश्वरौ / ब्रह्मोवाच / कुम्भकर्णदशग्रीवौ बलेनाप्रतिमौ भुवि / / 7 प्रीतोऽस्मि वो निवर्तध्वं वरान्वृणुत पुत्रकाः / मालिनी जनयामास पुत्रमेकं विभीषणम् / यद्यदिष्टमृते त्वेकममरत्वं तथास्तु तत् // 22 राकायां मिथुनं जज्ञे खरः शूर्पणखा तथा // 8 यद्यदग्नौ हुतं सर्वं शिरस्ते महदीप्सया / विभीषणस्तु रूपेण सर्वेभ्योऽभ्यधिकोऽभवत् / तथैव तानि ते देहे भविष्यन्ति यथेप्सितम् // 23 स बभूव महाभागो धर्मगोप्ता क्रियारतिः // 9 वैरूप्यं च न ते देहे कामरूपधरस्तथा। दशग्रीवस्तु सर्वेषां ज्येष्ठो राक्षसपुंगवः / भविष्यसि रणेऽरीणां विजेतासि न संशयः // 24 महोत्साहो महावीर्यो महासत्त्वपराक्रमः // 10 रावण उवाच / कुम्भकर्णो बलेनासीत्सर्वेभ्योऽभ्यधिकस्तदा / गन्धर्वदेवासुरतो यक्षराक्षसतस्तथा / मायावी रणशौण्डश्च रौद्रश्च रजनीचरः॥ 11 सर्पकिंनरभूतेभ्यो न मे भूयात्पराभवः / / 25 खरो धनुषि विक्रान्तो ब्रह्मद्विट पिशिताशनः / ब्रह्मोवाच / सिद्धविघ्नकरी चापि रौद्रा शूर्पणखा तथा // 12 य एते कीर्तिताः सर्वे न तेभ्योऽस्ति भयं तव / सर्वे वेदविदः शूराः सर्वे सचरितव्रताः / ऊषुः पित्रा सह रता गन्धमादनपर्वते // 13 ऋते मनुष्याद्भद्रं ते तथा तद्विहितं मया // 26 ततो वैश्रवणं तत्र ददृशुर्नरवाहनम् / मार्कण्डेय उवाच / पित्रा सार्धं समासीनमृद्ध्या परमया युतम् // 14 एवमुक्तो दशग्रीवस्तुष्टः समभवत्तदा / जातस्पर्धास्ततस्ते तु तपसे धृतनिश्चयाः / अवमेने हि दुर्बुद्धिर्मनुष्यान्पुरुषादकः / / 27 ब्रह्माणं तोषयामासुर्पोरेण तपसा तदा // 15 कुम्भकर्णमथोवाच तथैव प्रपितामहः / अतिष्ठदेकपादेन सहस्रं परिवत्सरान् / स वने महतीं निद्रां तमसा ग्रस्तचेतनः // 28 वायुभक्षो दशग्रीवः पञ्चाग्निः सुसमाहितः॥१६ तथा भविष्यतीत्युक्त्वा विभीषणमुवाच ह। अधःशायी कुम्भकर्णो यताहारो यतव्रतः। वरं वृणीष्व पुत्र त्वं प्रीतोऽस्मीति पुनः पुनः॥२९ - 742