Mahabharat Samhita Part 01

SR No.: 004321
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1971
Total Pages: 886
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 19 MB

Page 680

3. 199. 16 ] महाभारते [ 3. 200.1 पूर्व हि विहितं कर्म देहिनं न विमुञ्चति / अहिंसायां तु निरता यतयो द्विजसत्तम / धात्रा विधिरयं दृष्टो बहुधा कर्मनिर्णये // 16 कुर्वन्त्येव हि हिंसां ते यत्नादल्पतरा भवेत् // 29 द्रष्टव्यं तु भवेत्प्राज्ञ क्रूरे कर्मणि वर्तता / आलक्ष्याश्चैव पुरुषाः कुले जाता महागुणाः। कथं कर्म शुभं कुर्यां कथं मुच्ये पराभवात् / महाघोराणि कर्माणि कृत्वा लज्जन्ति वै न च // 34 कर्मणस्तस्य घोरस्य बहुधा निर्णयो भवेत् // 17 सुहृदः सुहृदोऽन्यांश्च दुर्हदश्चापि दुहृदः।। दाने च सत्यवाक्ये च गुरुशुश्रूषणे तथा।। सम्यक्प्रवृत्तान्पुरुषान्न सम्यगनुपश्यतः // 31. द्विजातिपूजने चाहं धर्मे च निरतः सदा / समृद्धैश्च न नन्दन्ति बान्धवा बान्धवैरपि / अतिवादातिमानाभ्यां निवृत्तोऽस्मि द्विजोत्तम॥१८ | गुरूंश्चैव विनिन्दन्ति मूढाः पण्डितमानिनः // 32 कृषि साध्विति मन्यन्ते तत्र हिंसा परा स्मृता। | बहु लोके विपर्यस्तं दृश्यते द्विजसत्तम / कर्षन्तो लाङ्गलैः पुंसो नन्ति भूमिशयान्बहून्। / धर्मयुक्तमधर्म च तत्र किं प्रतिभाति ते // 33 जीवानन्यांश्च बहुशस्तत्र किं प्रतिभाति ते // 19 / वक्तुं बहुविधं शक्यं धर्माधर्मेषु कर्मसु / धान्यबीजानि यान्याहुर्तीह्यादीनि द्विजोत्तम। | स्वकर्मनिरतो यो हि स यशः प्राप्नुयान्महत्॥ 34 सर्वाण्येतानि जीवानि तत्र किं प्रतिभाति ते॥२० इति श्रीमहाभारते आरण्यकपर्वणि अध्याक्रम्य पशृंश्चापि नन्ति वै भक्षयन्ति च / एकोनद्विशततमोऽध्यायः॥ 199 // वृक्षानथौषधीश्चैव छिन्दन्ति पुरुषा द्विज // 21 200 जीवा हि बहवो ब्रह्मन्वृक्षेषु च फलेषु च / मार्कण्डेय उवाच / उदके बहवश्चापि तत्र किं प्रतिभाति ते // 22 धर्मव्याधस्तु निपुणं पुनरेव युधिष्ठिर / सर्व व्याप्तमिदं ब्रह्मन्प्राणिभिः प्राणिजीवनैः।। विप्रर्षभमुवाचेदं सर्वधर्मभृतां वरः // 1 मत्स्या असन्ते मत्स्यांश्च तत्र किं प्रतिभाति ते॥२३ | श्रुतिप्रमाणो धर्मो हि वृद्धानामिति भाषितम् / सत्त्वैः सत्त्वानि जीवन्ति बहुधा द्विजसत्तम।। सूक्ष्मा गतिर्हि धर्मस्य बहुशाखा ह्यनन्तिका / / 2 प्राणिनोऽन्योन्यभक्षाश्च तत्र किं प्रतिभाति ते॥२४ प्राणात्यये विवाहे च वक्तव्यमनृतं भवेत् / चक्रम्यमाणा जीवांश्च धरणीसंश्रितान्बहून्। अनृतं च भवेत्सत्यं सत्यं चैवानृतं भवेत् // 3 पद्भ्यां नन्ति नरा विप्र तत्र किं प्रतिभाति ते॥२५ यद्भूतहितमत्यन्तं तत्सत्यमिति धारणा / उपविष्टाः शयानाश्च नन्ति जीवाननेकशः। विपर्ययकृतोऽधर्मः पश्य धर्मस्य सूक्ष्मताम् // 4 ज्ञानविज्ञानवन्तश्च तत्र किं प्रतिभाति ते // 26 यत्करोत्यशुभं कर्म शुभं वा द्विजसत्तम / जीवैर्ग्रस्तमिदं सर्वमाकाशं पृथिवी तथा / अवश्यं तत्समाप्नोति पुरुषो नात्र संशयः // 5 अविज्ञानाच्च हिंसन्ति तत्र किं प्रतिभाति ते // 27 विषमां च दशां प्राप्य देवान्गर्हति वै भृशम् / अहिंसेति यदुक्तं हि पुरुषैर्विस्मितैः पुरा / आत्मनः कर्मदोषाणि न विजानात्यपण्डितः॥६ के न हिंसन्ति जीवान्वै लोकेऽस्मिन्द्विजसत्तम। - मूढो नैकृतिकश्चापि चपलश्च द्विजोत्तम / बहु संचिन्त्य इह वै नास्ति कश्चिदहिंसकः / / 28 / सुखदुःखविपर्यासो यदा समुपपद्यते / - 670 -