________________ 3. 191. 28 ] महाभारते [3. 192. 24 नरके मज्जमानो राजर्षिगस्तस्मात्कृच्छ्रात्समुद्धृत्य ब्रह्म वेदाश्च वेद्यं च त्वया सृष्टं महाद्युते // 11 पुनः स्वर्ग प्रतिपादित इति / / 28 // शिरस्ते गगनं देव नेत्रे शशिदिवाकरौ / .. इति श्रीमहाभारते आरण्यकपर्वणि निःश्वासः पवनश्चापि तेजोऽग्निश्च तवाच्युत। एकनवत्यधिकशततमोऽध्यायः // 191 // बाहवस्ते दिशः सर्वाः कुक्षिश्चापि महार्णवः // 12 ऊरू ते पर्वता देव खं नाभिर्मधुसूदन।। वैशंपायन उवाच। पादौ ते पृथिवी देवी रोमाण्योषधयस्तथा // 13 युधिष्ठिरो धर्मराजः पप्रच्छ भरतर्षभ / इन्द्रसोमाग्निवरुणा देवासुरमहोरगाः / मार्कण्डेयं तपोवृद्धं दीर्घायुषमकल्मषम् // 1 प्रह्वास्त्वामुपतिष्ठन्ति स्तुवन्तो विविधैः स्तवैः // 14 विदितास्तव धर्मज्ञ देवदानवराक्षसाः / त्वया व्याप्तानि सर्वाणि भूतानि भुवनेश्वर। राजवंशाश्च विविधा ऋषिवंशाश्च शाश्वताः / योगिनः सुमहावीर्याः स्तुवन्ति त्वां महर्षयः // 15 न तेऽस्यविदितं किंचिदस्मिल्लोके द्विजोत्तम // 2 त्वयि तुष्टे जगत्स्वस्थं त्वयि क्रुद्ध महद्भयम् / कथां वेत्सि मुने दिव्यां मनुष्योरगरक्षसाम् / भयानामपनेतासि त्वमेकः पुरुषोत्तम // 16 एतदिच्छाम्यहं श्रोतुं तत्त्वेन कथितं द्विज // 3 देवानां मानुषाणां च सर्वभूतसुखावहः / कुवलाश्व इति ख्यात इक्ष्वाकुरपराजितः। त्रिभिर्विक्रमणैर्देव त्रयो लोकास्त्वयाहृताः / कथं नाम विपर्यासाश्रुन्धुमारत्वमागतः // 4 असुराणां समृद्धानां विनाशश्च त्वया कृतः // 17 एतदिच्छामि तत्त्वेन ज्ञातुं भार्गवसत्तम। तव विक्रमणैर्देवा निर्वाणमगमन्परम् / विपर्यस्तं यथा नाम कुवलाश्वस्य धीमतः // 5 पराभवं च दैत्येन्द्रास्त्वयि क्रुद्धे महाद्युते // 18 मार्कण्डेय उवाच। त्वं हि कर्ता विकर्ता च भूतानामिह सर्वशः / हन्त ते कथयिष्यामि शृणु राजन्युधिष्ठिर / आराधयित्वा त्वां देवाः सुखमेधन्ति सर्वशः॥१९ धर्मिष्ठमिदमाख्यानं धुन्धुमारस्य तच्छृणु // 6 एवं स्तुतो हृषीकेश उत्तङ्केन महात्मना। यथा स राजा इक्ष्वाकुः कुवलाश्वो महीपतिः। उत्तङ्कमब्रवीद्विष्णुः प्रीतस्तेऽहं वरं वृणु // 20 धुन्धुमारत्वमगमत्तच्छृणुष्व महीपते // 7 उत्तङ्क उवाच। महर्षिर्विश्रुतस्तात उत्तङ्क इति भारत। पर्याप्तो मे वरो ह्येष यदहं दृष्टवान्हरिम् / मरुधन्वसु रम्येषु आश्रमस्तस्य कौरव // 8 पुरुषं शाश्वतं दिव्यं स्रष्टारं जगतः प्रभुम् // 21 उत्तङ्कस्तु महाराज तपोऽतप्यत्सुदुश्चरम् / विष्णुरुवाच। आरिराधयिषुर्विष्णुं बहून्वर्षगणान्विभो॥ 9 प्रीतस्तेऽहमलौल्येन भक्त्या चं द्विजसत्तम / तस्य प्रीतः स भगवान्साक्षाद्दर्शनमेयिवान् / अवश्यं हि त्वया ब्रह्मन्मत्तो ग्राह्यो वरो द्विज // 22 दृष्ट्वैव चर्षिः प्रहस्तं तुष्टाव विविधैः स्तवैः // 10 एवं संछन्द्यमानस्तु वरेण हरिणा तदा। त्वया देव प्रजाः सर्वाः सदेवासुरमानवाः / उत्तङ्कः प्राञ्जलिर्वत्रे वरं भरतसत्तम / / 23 स्थावराणि च भूतानि जङ्गमानि तथैव च। यदि मे भगवान्प्रीतः पुण्डरीकनिभेक्षणः / - 658 -