________________ 8. 185. 28 ] आरण्यकपर्व [3. 185. 54 तस्य सर्वस्य संप्राप्तः कालः परमदारुणः // 28 अदृश्यन्त सप्तर्षयो मनुमत्स्यः सहैव ह // 42 नौश्च कारयितव्या ते दृढा युक्तवटाकरा। एवं बहून्वर्षगणांस्तां नावं सोऽथ मत्स्यकः / तत्र सप्तर्षिभिः सार्धमारुहेथा महामुने // 29 चकर्षातन्द्रितो राजस्तस्मिन्सलिलसंचये // 43 बीजानि चैव सर्वाणि यथोक्तानि मया पुरा / ततो हिमवतः शृङ्गं यत्परं पुरुषर्षभ / तस्यामारोहयेर्नावि सुसंगुप्तानि भागशः // 30 तत्राकर्षत्ततो नावं स मत्स्यः कुरुनन्दन // 44 नौस्थश्च मां प्रतीक्षेथास्तदा मुनिजनप्रिय / ततोऽब्रवीत्तदा मत्स्यस्तानृषीन्प्रहसशनैः / आगमिष्याम्यहं शृङ्गी विज्ञेयस्तेन तापस // 31 अस्मिन्हिमवतः शृङ्गे नावं बध्नीत माचिरम् // 45 एवमेतत्त्वया कार्यमापृष्टोऽसि व्रजाम्यहम् / सा बद्धा तत्र तैस्तूर्णमृषिभिर्भरतर्षभ / नातिशङ्कयमिदं चापि वचनं ते ममाभिभो // 32 नौमत्स्यस्य वचः श्रुत्वा शृङ्गे हिमवतस्तदा // 46 एवं करिष्य इति तं स मत्स्यं प्रत्यभाषत / तच्च नौबन्धनं नाम शृङ्गं हिमवतः परम् / जग्मतुश्च यथाकाममनुज्ञाप्य परस्परम् // 33 ख्यातमद्यापि कौन्तेय तद्विद्धि भरतर्षभ // 47 ततो मनुर्महाराज यथोक्तं मत्स्यकेन ह / अथाब्रवीदनिमिषस्तानृषीन्सहितांस्तदा। बीजान्यादाय सर्वाणि सागरं पुप्लुवे तदा / अहं प्रजापतिर्ब्रह्मा मत्परं नाधिगम्यते / नावा तु शुभया वीर महोर्मिणमरिंदम // 34 मत्स्यरूपेण यूयं च मयास्मान्मोक्षिता भयात् // चिन्तयामास च मनुस्तं मत्स्यं पृथिवीपते / मनुना च प्रजाः सर्वाः सदेवासुरमानवाः / स च तच्चिन्तितं ज्ञात्वा मत्स्यः परपुरंजय / स्रष्टव्याः सर्वलोकाश्च यच्चेङ्गं यच्च नेङ्गति // 49 शृङ्गी तत्राजगामाशु तदा भरतसत्तम // 35 तं दृष्ट्वा मनुजेन्द्रेन्द्र मनुमत्स्यं जलार्णवे / तपसा चातितीव्रण प्रतिभास्य भविष्यति / शृङ्गिणं तं यथोक्तेन रूपेणाद्रिमिवोच्छ्रितम् // 36 मत्प्रसादात्प्रजासर्गे न च मोहं गमिष्यति // 50 वटाकरमयं पाशमथ मत्स्यस्य मूर्धनि / इत्युक्त्वा वचनं मत्स्यः क्षणेनादर्शनं गतः / मनुर्मनुजशार्दूल तस्मिशृङ्गे न्यवेशयत् // 37 स्रष्टुकामः प्रजाश्चापि मर्नुर्वैवस्वतः स्वयम् / संयतस्तेन पाशेन मत्स्यः परपुरंजय / प्रमूढोऽभूत्प्रजासर्गे तपस्तेपे महत्ततः // 51 वेगेन महता नावं प्राकर्षल्लवणाम्भसि // 38 तपसा महता युक्तः सोऽथ स्रष्टुं प्रचक्रमे / स ततार तया नावा समुद्रं मनुजेश्वर / सर्वाः प्रजा मनुः साक्षाद्यथावद्भरतर्षभ // 52 नृत्यमानमिवोर्मीभिर्गर्जमानमिवाम्भसा // 39 इत्येतन्मात्स्यकं नाम पुराणं परिकीर्तितम् / क्षोभ्यमाणा महावातैः सा नौस्तस्मिन्महोदधौ / आख्यानमिदमाख्यातं सर्वपापहरं मया // 53 घूर्णते चपलेव स्त्री मत्ता परपुरंजय // 40 य इदं शृणुयान्नित्यं मनोश्चरितमादितः / नैव भूमिर्न च दिशः प्रदिशो वा चकाशिरे। स सुखी सर्वसिद्धार्थः स्वर्गलोकमियान्नरः // 54 सर्वमाम्भसमेवासीत्वं द्यौश्च नरपुंगव // 41 / / ___ इति श्रीमहाभारते आरण्यकपर्वणि एवंभूते तदा लोके संकुले भरतर्षभ। पञ्चाशीत्यधिकशततमोऽध्यायः // 185 // . म. भा. 81 , -641 -